อาชีพหลักทางเลือก

ลูกต้องจบปริญญานะอย่างน้อยต้องปริญญาตรี ทำไมต้องปริญญา เลือกเรียนสายอื่นบ้างได้หรือไม่

เรื่อง : พระครูปลัดสุวัฒนโพธิคุณ (สมชาย ฐานวุฑฺโฒ)

จากรายการข้อคิดรอบตัว ออกอากาศทางช่อง DMC

อาชีพในโลกนี้มีมากมาย แต่เส้นทางที่จะไปสู่อาชีพต่างๆก็ควรเรียนวิชาชีพ แต่ทำไมคนกลับเลือกเรียนสายสามัญมากกว่าเพื่อไปให้ถึงเป้าหมายนั้น?

สามารถเรียนได้ทั้งสายสามัญและสายอาชีพแล้วแต่ความถนัด แต่บางคนไม่รู้ตัวเองถนัดทางไหนคนส่วนใหญ่เรียนสายสามัญก็เรียนตาม พอจบม.ต้นไปต่อม.ปลาย จบ ม.ปลายก็เข้ามหาวิทยาลัย แห่มาสายนี้มากกว่าที่จะไปเรียนสายวิชาชีพ ซึ่งข้อมูลทางสถิติพบว่า คนจบสายอาชีพหางานได้มากกว่ารายได้ดีกว่า แต่คนก็ยังไปเรียนทางสายสามัญ เพราะเป็นค่านิยมของสังคม การจะแก้ไขจึงต้องมีการให้ข้อมูลและตอกย้ำ เนื่องจากคนไทยชอบตามกระแส เช่น มีกระแสภาพยนตร์ละครประวัติศาสตร์คนหันมาใส่ชุดไทยกัน กระแสมีส่วนสำคัญมาก ดังนั้นหากมีการสร้างภาพยนตร์ให้เห็นว่า คนเรียนสายวิชาชีพ แล้วชีวิตประสบความสำเร็จอย่างไร พระเอกจบสายวิชาชีพ แล้วสู้งานขยันขันแข็งร่ำรวย มีฐานะ คนก็จะเริ่มรู้สึกว่าน่าสนใจ หากให้รัฐมนตรีมาพูดเชิญชวนให้คนมาเรียนสายวิชาชีพมากขึ้นเพราะรายได้ดีกว่า ประเทศชาติต้องการมากกว่า เป็นการพูดผ่านหูแต่ไม่เข้าไปอยู่ในใจ ทำให้ยังเปลี่ยนค่านิยมของสังคมไม่ได้ ดังนั้นรัฐบาลต้องทำอย่างจริงจัง หาวิธีการสร้างกระแสโปรโมทจนกระทั่งเกิดค่านิยมที่ถูกต้องขึ้นมา โดยมองว่าทำอย่างไรให้สำเร็จ โดยอาจขอความร่วมมือจากสื่อต่างๆ เชียร์กระตุ้นให้รางวัล หรืออาจขอความร่วมมือจากนักแสดง มอบรางวัลศิลปิน เป็นต้น

คนที่เรียนจบปริญญามา มักทำงานที่ไม่ตรงกับสายอาชีพ ต้องมาฝึกฝนกันใหม่ หากเราเตรียมตัวกันตั้งแต่เด็กเพื่อให้มีเป้าหมายชัดเจน แม้ว่าการฝึกฝนนั้นจะไม่ได้ปริญญา สามารถทำได้หรือไม่?

ในประเทศเยอรมัน ตั้งแต่เด็กมีการวางเป้าหมายว่าโตขึ้นจะทำอะไร ซึ่งส่วนใหญ่จะตามครอบครัว มีการสั่งสมองค์ความรู้แล้วฝึกให้ชำนาญ เช่นการก่ออิฐในเยอรมัน วิชาก่ออิฐเรียน 3 ปี จบปวช. ปวส. สามารถก่ออิฐได้หลากหลายประเภท เรียนทุกรายละเอียดของการก่ออิฐ ไม่ใช่แค่อิฐที่เป็นกำแพง แต่เป็นรอบท่อ เป็นมุม เป็นวงแหวน ฯลฯ เรื่องอะไรก็ตามถ้าศึกษาอย่างจริงจังแล้วเราจะพบว่า มีรายละเอียดเป็นจำนวนมาก ถ้าเราทำแบบฉาบฉวย ก็จะรู้แบบผิวๆ การจะเหนือกว่าต้องรู้แบบเชิงลึก เช่น ช่างปูกระเบื้องเหมือนกัน วัสดุเหมือนกัน ปูนเหมือนกัน กระเบื้องเหมือนกันแต่ฝีมือต่างกัน คุณภาพจึงต่างกัน ให้จ่ายค่าแรงต่างกัน 3 เท่าก็ยอมจ่ายเพื่อให้ได้ช่างมือฝีมือดีงานประณีต หากจะเลือกสายไหนเลือกแต่เด็กแล้วฝึกให้เก่ง ทำทุกอย่างด้วยความประณีต ก็จะได้งานที่มีคุณภาพดี

คนไทยเรามีจุดเด่นคือ ความประณีต จากคำสอนในพระพุทธศาสนา อาหารไทย ผลไม้ประดิดประดอยเป็นรูปร่างต่างๆ อย่างสวยงาม เพราะจะเอาไปถวายพระ ตอนนี้ทั่วโลกนิยมอาหารไทย ภาพลักษณ์อาหารไทยคืออาหารสุขภาพ รสชาติดี เป็นที่ยอมรับ ประเทศไทยเรามีดีเยอะ เพราะละเอียดประณีต สร้างวัดเราก็ประดิดประดอยช่อฟ้า ใบระกา หางหงส์ ประดับเสาประดับผนังต่างๆ และคนไทยมีจิตใจที่งดงามจากคำสอนในพระพุทธทาสศาสนาซึ่งเป็นต้นทุนทางวัฒนธรรมไทย เป็นต้นทุนของสังคมไทยที่สำคัญ ข้อได้เปรียบที่ทำด้วยความประณีต ฝีมือคนไทยไม่แพ้ใคร ถ้าหากเพิ่มความจริงจังต่อเนื่องเข้าไป สร้างทัศนคติที่ถูกต้องให้กับเยาวชนไทย เลือกเรียนสายอาชีพมากขึ้น จะมีรายได้ดี มีอาชีพที่มั่นคง แล้วสืบทอดจากรุ่นสู่รุ่น โดยภาพรวมประเทศไทยจะมีระบบเศรษฐกิจที่แข็งแกร่งมากขึ้น

สตีฟ จอบส์ ไม่จำเป็นต้องจบมหาวิทยาลัยแต่มีความฝัน มีเป้าหมายชัดเจน สำหรับคนที่กำลังเข้าสู่การเรียนสายอาชีพ ควรมีแนวความคิดอย่างไรบ้าง?

ค่านิยมในสังคมไทยมีการเปลี่ยนแปลงไปมาก หากย้อนไปเมื่อ 100 ปีที่แล้ว คนไทยมองว่าเรียนหนังสือเป็นเรื่องไร้สาระ เรียนแล้วไม่ได้ใช้อะไร สมัยรัชกาลที่ 6 โรงงานในเมืองไทยมีไม่ถึง 10 โรงงาน รับคนงานได้ไม่ถึง 1% ของประชากรทั้งประเทศ คนไปเรียนหนังสือจึงไม่มีงานรองรับ รู้สึกมันไม่ค่อยเกิดประโยชน์ สมัยก่อนคนที่ควรจะเรียนหนังสือคือ พระ เพื่ออ่านพระไตรปิฎกเท่านั้น เมื่อเศรษฐกิจขยายขึ้น อาชีพที่ต้องใช้ความรู้เริ่มมากขึ้น ค่านิยมจึงเริ่มมีการเปลี่ยนแปลงว่าเรียนหนังสือแล้วดี บางคนเขาบอกว่าเรียนไปจะได้เป็นเจ้าคนนายคน จะได้สบาย พอเริ่มเห็นว่ารับราชการได้เพราะเรียนหนังสือ ค่านิยมการเรียนจีงค่อยๆเกิดขึ้น แล้วคนไปเป็นเจ้าคนนายคนคือจะต้องเรียนสายสามัญ ค่านิยมการเรียนสายสามัญจึงถูกปลูกฝังตั้งแต่นั้นมา แต่ในปัจจุบันสังคมเริ่มเปลี่ยนไป คนที่มีความรู้ความสามารถที่แท้จริงไม่ได้วัดกันที่ปริญญา เพราะมีคนรุ่นใหม่ที่ประสบความสำเร็จ เช่น บิล เกตส์, สตีฟ จอบส์, มาร์กซักเคอร์เบริ์ก เป็นต้น ซึ่งไม่ได้จบปริญญา แต่เอาจริงเอาจัง ทุ่มเท จนประสบความสำเร็จ ปริญญาจึงเป็นแค่เครื่องช่วยในการศึกษาอย่างหนึ่ง แต่ไม่ใช่ตัวชี้วัดว่าใครคือคนที่เก่งทั้งหมด ค่านิยมสังคมจะเริ่มหันเหไปสู่ทิศทางที่ “ปริญญาจะเริ่มลดความสำคัญลง โดยผู้ที่มีความรู้ความสามารถจะสามารถทำงานตามที่หน่วยงานต้องการ หรือหากต้องการประกอบอาชีพอิสระ ก็สามารถทำได้ หากมีความรู้ความสามารถจริง คนจะเริ่มสนใจที่แก่นมากขึ้น” ดังนั้นอย่าปฏิเสธสายอาชีพ หากชอบและสนใจให้เรียน ซึ่งสายอาชีพตอนนี้เปิดกว้างมาก บางคนนึกถึงสายอาชีพ คิดว่ามีแต่ช่างอย่างเดียว ช่างทาสี ช่างยนต์ ช่างกล ฯลฯ สายอาชีพสอนภาษาอังกฤษยังมีเลย และสารพัดวิชาในนั้น การท่องเที่ยว การโรงแรม แทบจะรองรับงานเกือบทุกอย่างในประเทศไทย ลองหาข้อมูล แล้วเลือกเรียนสายที่สนใจ

เราไม่จำเป็นจะต้องเรียนสายสามัญ เพราะคิดว่าสายสามัญนั้นเท่ห์เรียนแล้วโก้เก๋ แต่มีทางเลือกอีกทางคือการเรียนสายอาชีพ ถ้าเราสามารถฝึกฝนพัฒนาตนเองและประมวลองค์ความรู้ให้แน่น จะสามารถประสบความสำเร็จไม่แพ้การเรียนสายสามัญ โดยเฉพาะจุดแข็งของประเทศไทยมีต้นทุนทางวัฒนธรรม หรือต้นทุนทางสังคม คือความละเอียดประณีตของคนไทยที่ได้รับการหล่อหลอมในพระพุทธศาสนานั่นเอง ถ้าสามารถนำจุดแข็งเหล่านี้ไปต่อยอดได้ จะประสบความสำเร็จในชีวิตได้ เช่นเดียวกัน

รับชมคลิปวิดีโอ อาชีพหลักทางเลือก : ข้อคิดรอบตัว