มหาธรรมยาตราธุดงค์ธรรมชัย

ธุดงค์ธรรมชัย ปีที่ 3

มหาธรรมยาตราธุดงค์ธรรมชัย
เส้นทางพระผู้ปราบมาร

โดย พระมหาสมเกียรติ วรยโส ป.ธ.9 อภิธรรมมหาบัณฑิต, พระมหาวีรวัฒน์ วีรวฑฺฒโก ป.ธ.9,

พระมหา ดร.สุธรรม สุรตโน ป.ธ.9, พระ ดร.สมศักดิ์ จนฺทสีโล

ธุดงค์ธรรมชัยเส้นทางพระผู้ปราบมาร พระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) ปีที่ 3

     มหาธรรมยาตราธุดงค์ธรรมชัย หมายถึง การเดินไปเป็นหมู่ใหญ่ของพระภิกษุเพื่อเผยแผ่ธรรมและปฏิบัติธุดงควัตรอย่างน้อยข้อใดข้อหนึ่งไปด้วย เพื่อชนะกิเลสด้วยธรรมะของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า

       มหาธรรมยาตรานี้ เป็นวิธีจาริกในรูปแบบดั้งเดิม คือเดินไปด้วยเท้าเปล่าของพระภิกษุจำนวนมาก แม้ปัจจุบันจะมียานพาหนะพร้อมแล้วก็ตาม เป็นวิธีการเผยแผ่ธรรมะให้กว้างขวาง และทรงพลังในรูปแบบหนึ่ง ซึ่งสามารถสร้างความเลื่อมใสให้กับผู้ที่ยังไม่เลื่อมใส และปลูกความเลื่อมใสให้แน่นแฟ้นขึ้นสำหรับผู้ที่ลืมเลือนไปให้กลับมาเลื่อมใสใหม่ ส่วนผู้ที่เลื่อมใสอยู่แล้วก็จะเลื่อมใสยิ่งๆ ขึ้นไป ขณะเดียวกันก็ถือว่าเป็นโอกาสที่พระเถระผู้นำจะได้ใช้เป็นบทฝึกฝนขัดเกลาอุปนิสัยของพระภิกษุในความปกครองของตนอีกรูปแบบหนึ่งไปด้วย

     มหาธรรมยาตรานี้ มีมาตั้งแต่สมัยพุทธกาล เป็นระเบียบประเพณีหลังออกพรรษาบ้างหรือหลังกฐินแล้วบ้างของพระภิกษุ เช่น เมื่อพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจะเสด็จไประหว่างเมืองหนึ่งสู่เมืองหนึ่งก็จะมีพระภิกษุตามเสด็จไปด้วยเป็นจำนวนมาก ประมาณห้าร้อยรูปบ้าง หนึ่งพันรูปบ้างตามโอกาส เพื่อโปรดบุคคลผู้มีอุปนิสัยแห่งการบรรลุธรรมหรือเพื่อเจริญกุศลแก่บุคคลบางพวกสำหรับภิกษุปุถุชนผู้มีศีลก็จะถือโอกาสสมาทานธุดงค์ไปด้วยเพื่อฝึกหัดขัดเกลาตนเองให้ยิ่งขึ้นไป เมื่อแวะพักในที่ใดก็ทรงแสดงธรรมให้ประชาชนในที่นั้นให้สมาทานอาจหาญร่างเริงในกุศลธรรมตามสมควรแก่จริตอัธยาศัย ในกาลบางคราวประชาชนในบางท้องที่มีศรัทธาแก่กล้าหวังเจริญบุญเป็นพิเศษก็จะมีการโปรยดอกไม้บนหนทางที่จะเสด็จผ่านไปเพื่อสักการบูชาพระสัมมาสัมพุทธเจ้าและเหล่าพระภิกษุและให้ท่านได้เดินไปอย่างสะดวกสบายไม่ต้องร้อนพระบาท เช่น ในคราวที่เสด็จจากแคว้นมคธไปสู่เมืองไพสาลีแคว้นวัชชีซึ่งเกิดโรคระบาดอันเกิดแต่พวกอมนุษย์บันดาลเป็นต้น

      มหาธรรมยาตรานี้มีวัตถุประสงค์ดังปรากฏในคัมภีร์พุทธศาสนาว่า พระพุทธองค์เมื่อเสด็จจาริกไปพร้อมด้วยภิกษุหมู่ใหญ่ จึงไม่ใช่จาริกไปเพราะอยากได้ปัจจัยมีจีวรเป็นต้น โดยที่แท้ เสด็จจาริกไปเพื่อทรงอนุเคราะห์ ด้วยพระพุทธประสงค์อย่างนี้ว่า คนเหล่าใดเป็นคนยากจน เป็นพาล เป็นคนแก่ เป็นคนเจ็บป่วย คนเหล่านั้น จักมาเห็นตถาคต ก็เมื่อเราจาริกไปมหาชนก็จักได้เห็นตถาคต ในที่นั้น คนบางพวกก็จักทำจิตให้เลื่อมใส บางพวกก็จักบูชาด้วยดอกไม้เป็นต้น บางพวกจักถวายภิกษาสักทัพพีหนึ่ง บางพวกก็จักละความเห็นผิดเป็นสัมมาทิฏฐิ ข้อนั้นก็จักเป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูลเพื่อความสุขแก่คนเหล่านั้นตลอดกาลนาน

      พระเถระทั้งหลายในอดีตก็ได้ดำเนินตามอย่างเส้นทางแห่งพระพุทธองค์พระผู้ปราบมารรุ่นแล้วรุ่นเล่าสืบต่อกันมาจนถึงยุคปัจจุบัน แม้เหตุการณ์ สถานที่ รูปแบบและวิธีการอาจเปลี่ยนแปลงไปบ้างตามยุคตามสมัย แต่หลักการยังคงเหมือนเดิมคือปราบกิเลสปราบมารที่อยู่ในจิตใจตนเองของเหล่าพระภิกษุทั้งหลายและย่ำธรรมยาตราไปสอนวิธีปราบกิเลสปราบมารในจิตใจให้ชาวโลกสืบต่อไป

ผลดีที่ได้จากมหาธรรมยาตราธุดงค์ธรรมชัย

ด้านบุคคล

     - พระสงฆ์ ได้ฝึกฝนอบรมตนเอง อดทนต่ออำนาจกิเลสและความหิวกระหาย บำเพ็ญตบะเพื่อขจัดกิเลสอาสวะ

     - พระสงฆ์ได้รู้ ได้เห็น ได้สัมผัสกับการดำเนินชีวิต วัฒนธรรมประเพณีของชาวพุทธหลากถิ่นหลากที่ ทำให้เห็นปัญหาชีวิตของการครองเรือนซึ่งมากไปด้วยทุกข์ ช่วยให้เกิดธรรมสังเวชได้ง่าย เป็นเหตุให้อยู่สืบต่อพรหมจรรย์เป็นอายุพระพุทธศาสนาสืบไป

     - ชาวพุทธแต่ละท่านได้โอกาสในการสั่งสมบุญหลากชนิดอย่างเต็มอิ่ม เช่น โปรยดอกไม้ ถวายภัตตาหาร ถวายปานะ ถวายยารักษาโรค (นวด) ถวายความสะดวก (จราจร) ถวายที่พักที่อาศัย ได้สวดมนต์ ทำภาวนาร่วมกับพระธุดงค์

ด้านสังคม / พระพุทธศาสนา

     - ทำให้เกิดเศรษฐกิจหมุนเวียนทุกพื้นที่ที่พระธุดงค์ไปถึง ชาวพุทธในท้องถิ่นได้โอกาสสร้างบุญพิเศษในรอบปี

     - ทำให้พุทธบริษัท 4 เกิดความสามัคคี ปรองดอง ร่วมแรงร่วมใจกันอุปัฏฐากดูแล อำนวยความสะดวกแก่พระธุดงค์

     - เกิดบรรยากาศในการสั่งสมบุญ สร้างคุณงามความดี เป็นต้นบุญต้นแบบที่ดีแก่อนุชนรุ่นหลัง

     - เยาวชนได้เห็นต้นบุญต้นแบบพระที่มุ่งมั่นอบรมตนอย่างแท้จริง ได้เห็นพลังความสามัคคีของชาวพุทธที่ช่วยกันจรรโลง อุปถัมภ์บำรุงพระพุทธศาสนาอันเป็นแบบอย่างที่ดีในการดำเนินชีวิต

     - ทำให้พระพุทธศาสนาได้มีพระแท้ที่กอปรไปด้วยสมณสัญญา มีมโนปณิธานเป้าหมายจะปราบมาร ประหารกิเลส ปรารถนาพระนิพพานเพิ่มขึ้น