5.วิริยบารมี หมายถึง ความเพียร ความแกล้วกล้าที่ไม่เกรงกลัวต่ออุปสรรคใดๆ เป็นความพยายามที่ประกอบไปด้วยความอุตสาหะที่จะสร้างบารมีอย่างไม่ย่อหย่อน แม้ว่าจะเกิดอุปสรรคอันใดก็ตาม จะไม่มีคำว่า ท้อแท้ และ ท้อถอย เกิดขึ้นในใจของพระโพธิสัตว์อย่างเด็ดขาด ดังนั้น วิริยบารมี จึงถือเป็นบารมีที่สำคัญที่จะช่วยสร้างและหล่อหลอมอุปนิสัยของพระโพธิสัตว์ ให้มีความกล้าและมีความมุ่งมั่นในการสร้างความดีให้ยิ่งๆขึ้นไป

 

 

        เพราะคำว่า วิริยะ มาจากคำว่า วีระ แปลว่า กล้า หมายถึง ความกล้าที่จะแก้ไขข้อบกพร่องของตนเอง สิ่งใดที่รู้ว่าไม่ดี ก็จะพยายามปรับปรุงแก้ไขให้ดีขึ้น แม้ข้อบกพร่องนั้นจะเป็นสิ่งที่คุ้นชิน เคยชิน และประพฤติอยู่ทุกวี่ทุกวันก็ตาม ผู้ที่จะสั่งสมวิริยบารมีก็ต้องกล้า คือ กล้าที่จะปรับปรุงและแก้ไขข้อบกพร่องเหล่านั้นให้หมดไป

 

 

 

        อีกทั้งยังกล้าที่จะละเว้น หรือหลีกเลี่ยงจากความชั่วทั้งหลายที่ตนยังไม่เคยกระทำ และที่เคยผิดพลาดกระทำไปแล้ว

 

 

 

        พร้อมกับปรับปรุงพัฒนาคุณภาพชีวิตทั้งทางด้านความคิด คำพูด และการกระทำ ให้สมบูรณ์บริบูรณ์ด้วยความดีให้ยิ่งๆขึ้นไปอีกด้วย ไม่ว่าความดีนั้นจะทำได้ยากสักแค่ไหน พระโพธิสัตว์ก็กล้าที่จะทำความดีนั้นๆให้สำเร็จจนได้ พูดได้เลยว่า “แม้จะต้องแลกด้วยชีวิต ท่านก็ยอม”

        

 

        ดังนั้น พระโพธิสัตว์ทั้งหลายจึงกล้าที่จะเปลี่ยนแปลงคุณภาพชีวิตของตนเองให้ดีขึ้น โดยทำความเพียรอันประกอบไปด้วยกุศลกรรมให้เพิ่มพูนอย่างยิ่งยวด เรียกได้ว่าสิ่งใดที่เป็นความดี พระโพธิสัตว์ก็จะมุ่งมั่นและกล้าที่จะทำสิ่งนั้นอย่างไม่ลดละ เพื่อการบรรลุประโยชน์อันสูงสุดตามที่ตัวท่านได้ตั้งความปรารถนาเอาไว้ นั่นก็คือ การได้บรรลุอนุตตรสัมมาสัมโพธิญาณเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์หนึ่งในอนาคต

 

 

 

        ดังนั้น การบำเพ็ญวิริยบารมีของพระโพธิสัตว์ จึงอุปมาเหมือนกับพญาราชสีห์เป็นผู้มีความเพียรไม่ย่อหย่อนในทุกๆอิริยาบถทั้งนอน ยืน เดิน ฉันใด พระโพธิสัตว์ย่อมเป็นผู้มีความเพียรมั่น ไม่ย่อหย่อนในการทำความดีทั้งปวง ฉันนั้น

 

 

 

        ที่ทำการเปรียบเทียบกับอิริยาบถของพญาราชสีห์นั้น ก็เป็นเพราะในยามที่พญาราชสีห์จะออกหากิน ไม่ว่าเหยื่อตัวนั้นจะเป็นสัตว์ตัวเล็กๆ เช่น กระต่าย หรือสัตว์ตัวใหญ่ๆ เช่น ช้าง พญาราชสีห์ก็จะจับสัตว์เหล่านั้นด้วยความไม่ประมาท และจะใช้ความพยายามในการจับสัตว์เหล่านั้นเท่าๆกัน หรือแม้ในยามนอน ซึ่งโดยปกติแล้วพญาราชสีห์จะใช้เวลานอนยาวนานถึงเจ็ดวัน โดยก่อนที่จะหลับ พญาราชสีห์จะสังเกตพื้นที่ที่ตัวเองนอนโดยรอบ จากนั้นก็จะสังเกตหาง หู และเท้าของตัวเองในทุกๆครั้ง ถ้าหากครั้งใดที่ตื่นมาแล้วพบว่า พื้นที่ที่ตนเองนอนกระจัดกระจาย หรือหาง หู และเท้าไม่อยู่ในตำแหน่งเดิม พญาราชสีห์ก็จะยอมอดอาหารและนอนต่อไปเช่นนั้นอีกเจ็ดวัน หรือในยามยืนหรือเดิน พญาราชสีห์ก็จะมีท่วงท่าและลีลาที่สง่างามน่าเกรงขาม อีกทั้งยังมีสติระลึกรู้ตัวอยู่ตลอดเวลาอีกด้วย

 

<< ตอนที่ 83 ปัญญาบารมี

พระศรีอริยเมตไตรย์

ตอนที่ 85 ขันติบารมี >>