การสร้างเสน่ห์ เป็นเรื่องของการประพฤติปฏิบัติ ที่จะทำให้คนนิยมชมชอบเรา ซึ่งต่างจากการ ทำเสน่ห์ อันเป็นเรื่องของไสยาศาสตร์ ที่อิงอยู่กับความเชื่อ และเครื่องลางของขลัง ดังนั้น คนเราแม้จะไม่สวยไม่หล่อ ก็สามารถเป็น คนมีเสน่ห์ ได้ ส่วนวิธีการจะสร้างเสน่ห์ให้กับตัวเอง จะทำได้อย่างไร กลุ่มประชาสัมพันธ์ สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ กระทรวงวัฒนธรรม ขอนำเสนอหลักธรรม บางประการที่ทุกคนสามารถนำไปประยุกต์ใช้ เพื่อให้กลายเป็น คนมีเสน่ห์ น่ารัก เพิ่มขึ้นได้ ดังจะได้กล่าวต่อไป
เมื่อพูดถึง หลักธรรม หรือ ธรรมะ คนจำนวนไม่น้อย โดยเฉพาะวัยรุ่นจะรู้สึกว่าเป็นเรื่องเชย ไกลตัว ใกล้วัด บางคนก็คิดว่าเป็นเรื่องของคนสูงอายุ ใกล้หมดไฟ ดูคร่ำครึ ไม่ทันโลก แต่โดยแท้จริง วิธีการสร้างเสน่ห์ หรือผูกใจคนในหนังสือ How to หรือจิตวิทยาของต่างประเทศ ที่คนทั้งหลายคิดว่าเป็นเรื่องใหม่ ทันสมัย ถ้าอ่านจริงๆ แล้ว ก็จะพบว่าไม่ได้ต่างจากหลักธรรมคำสั่งสอน ของพระพุทธองค์เมื่อ 2500 กว่าปีก่อนเลย จะไม่เหมือนกันก็เพียงการสื่อสารและภาษาที่ใช้เท่านั้น อีกทั้งหลักธรรมที่ว่าก็ยังมีอย่างหลากหลาย สามารถเลือกใช้กับบุคคลตามระดับสติปัญญา และสถานการณ์ต่างๆได้ด้วย แต่ในที่นี้ เราจะเลือกมาแต่ในส่วนที่จะช่วยเสริมสร้าง เสน่ห์ ให้เกิดขึ้นกับตัวเราเท่านั้น คือ
ข้อแรก คนที่จะมีเสน่ห์ได้นั้น ท่านว่าต้องมี พรหมวิหารสี่ อันเป็นธรรมประจำใจของผู้ประเสริฐหรือผู้มีจิตใจดี ซึ่งประกอบด้วย เมตตา คือ ความรักและปรารถนาดีต่อผู้อื่น กรุณา คือ ความสงสาร อยากจะช่วยเหลือผู้อื่น เห็นใครเดือดร้อนก็อยากบำบัดทุกข์ยากให้แก่เขา มุทิตา คือความเบิกบานพลอยยินดีเมื่อเห็นคนอื่นได้ดีมีสุข พร้อมที่จะสนับสนุนส่งเสริมเขา ไม่อิจฉาริษยาเขา อุเบกขา คือ ความมีใจเป็นกลาง มองโลกตามความเป็นจริง ว่าใครทำดี ทำชั่วก็ได้รับผลกรรมตามนั้น พร้อมวางตนและปฏิบัติตามหลักการ เหตุผลและความเที่ยงธรรม หลักธรรมเรื่องนี้ จะทำให้เราเป็นคนยิ้มแย้มแจ่มใสกับทุกคนอย่างจริงใจ และยังมีจิตใจดีพร้อมจะช่วยเหลือผู้อื่นอย่างจริงจัง ทำให้ใครก็อยากมาใกล้ มารู้จัก เพราะอยู่ใกล้แล้วรู้สึกร่มเย็น สบายใจ ดูอย่างท่านท้าวมหาพรหม ด้วยเมตตาของท่าน ใครขออะไรท่านก็ให้ ทำให้คนจากทั่วสารทิศไปกราบไปไหว้ท่านมิได้ขาด แต่คนอย่างเราๆ คงไม่ต้องถึงกับใครมาขออะไรก็ให้ เพราะเช่นนั้นเราคงเดือดร้อนเอง เพียงแค่มีความรัก ความเมตตากับคนรอบข้าง แค่นี้ก็เป็นเสน่ห์เหลือเฟือแล้ว
ข้อต่อไป คือ สังคหวัตถุ 4 หมายถึง ธรรมอันเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวใจคน และประสานให้คนเกิดความรักความสามัคคีต่อกัน ได้แก่ ทาน คือ การให้ปัน การเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ การช่วยเหลือสงเคราะห์ผู้อื่น ปิยวาจาคือ พูดจาสุภาพ ไพเราะน่าฟัง แนะนำสิ่งที่เป็นประโยชน์ มีเหตุมีผล พูดจาให้กำลังใจแก่ผู้อื่น พูดให้เกิดความรักความสามัคคีต่อกัน พูดให้ถูกกาละเทศะฯลฯ อัตถจริยา คือทำประโยชน์แก่ผู้อื่น อาจจะเป็นการช่วยเหลือด้วยแรงกาย หรือช่วยบำเพ็ญสาธารณประโยชน์ต่างๆ รวมถึงช่วยคนอื่นแก้ปัญหา สมานัตตตา คือ วางตัวเสมอต้นเสมอปลาย ปฏิบัติต่อผู้อื่นอย่างสม่ำเสมอ ไม่เอารัดเอาเปรียบใคร ธรรมข้อนี้ แค่เรื่องพูดดี มีประโยชน์เรื่องเดียว ก็ช่วยให้คนปฏิบัติ เป็นที่ชื่นชอบของคนอื่นอยู่แล้ว เมื่อรวมกับการทำตัวให้มีค่า ไม่นิ่งดูดายต่อความทุกข์ยากหรือปัญหาของคนอื่น และยังทำตัวเสมอต้นเสมอปลาย นั่นคือ ไม่ยกตนข่มท่าน รวมถึงการรู้จักอ่อนน้อมถ่อมตนด้วยแล้ว ก็ยิ่งจะเป็นเสน่ห์ให้คนรักเรามากยิ่งขึ้น
ต่อไปคือ อิทธิบาท 4 คือ หลักธรรมที่จะนำไปสู่ความสำเร็จแห่งกิจการทั้งปวง ได้แก่
ฉันทะ
คือ การมีใจรักและพอใจในการทำสิ่งนั้นๆ คือ ทำอะไรก็ให้ทำด้วยใจรัก
วิริยะ คือ ความพากเพียร ที่จะหมั่นกระทำสิ่งนั้นๆ
ด้วยความพยายาม อดทน เอาธุระ ไม่ทอดทิ้ง ไม่ท้อถอย แต่จะทำจนประสบความสำเร็จ
จิตตะ คือ การเอาใจฝักใฝ่ รู้ในสิ่งที่กระทำ ทำด้วยความคิด
ไม่ฟุ้งซ่านเลื่อนลอย ทำงานนั้นๆ อย่างอุทิศให้ทั้งกายและใจ
วิมังสา
คือ การใช้ปัญญาพิจารณาใคร่ครวญ หาเหตุผล และข้อบกพร่องต่างๆ
เพื่อหาวิธีแก้ไขปรับปรุง
ที่นำหลักธรรมข้อนี้ มาเป็นการสร้างเสน่ห์อีกข้อก็เพราะว่า คนเราไม่ว่าจะอยู่ในฐานะใด หากแต่ละคนทำหน้าที่ของตนด้วยหลักอิทธิบาท 4 ก็จะทำให้กิจการนั้นๆเกิดผลสำเร็จเป็นที่ภาคภูมิใจแก่ตนเองและผู้เกี่ยวข้อง เช่น เมื่อเป็นนักเรียน ก็ย่อมจะเป็นนักเรียนที่ขยันหมั่นเพียร และเรียนดี ทำให้พ่อแม่และครูชื่นชม เพื่อนฝูงก็พึ่งพาอาศัยได้ เช่นเดียวกับครู ถ้ามีอิทธิบาท 4 ก็ย่อมจะทำการสอนได้ดี เป็นที่รักของนักเรียน หรือหากเป็นลูกน้องทำแล้ว ผู้บังคับบัญชา ก็ย่อมยินดีว่า มีลูกน้องที่ดี ขยันทำงาน ไปอยู่ไหนๆใครๆก็ชอบ เพราะทำงานไม่เหลาะแหละ หากเป็นนายงาน ลูกน้องก็ชื่นชม ว่าเก่ง ว่าดี เป็นตัวอย่างให้ทำตาม เป็นต้น ธรรมข้อนี้จึงเป็นธรรมที่ทั้งสร้างเสน่ห์ และยังผลสำเร็จต่อการทำงานทุกเรื่องของผู้ปฏิบัติ
ธรรมอีกข้อที่จะช่วยเสริมสร้างเสน่ห์คือ ธรรมที่เรียกว่า ฆราวาสธรรม 4 อันเป็นหลักธรรมสำหรับการครองชีวิตของคนโดยทั่วไป ประกอบด้วย สัจจะ คือ การดำรงตนตั้งมั่นในความซื่อตรง จริงใจ พูดจริงทำจริง ทำอะไรก็ให้เป็นที่เชื่อถือได้ ทมะ คือ การฝึกตน หมายถึง รู้จักบังคับควบคุมตนเองได้ รู้จักปรับตัว แก้ไขตนให้ก้าวหน้าดีขึ้นอยู่เสมอ ขันติ คือ ความอดทน หมายถึง มุ่งทำหน้าที่การงานด้วยความขยันหมั่นเพียร อดทน ไม่หวั่นไหว ไม่ท้อถอยในจุดมุ่งหมาย และจาคะ คือ การเสียสละ หมายถึง ความมีน้ำใจ เอื้อเฟื้อ ละโลภ และละทิฐิมานะ ทำงานร่วมกับคนอื่นได้ ไม่ใจแคบ เห็นแก่ตัว การที่ธรรมข้อนี้สร้างเสน่ห์ให้เรา ก็เพราะว่าใครๆก็ย่อมชอบและชื่นชมคนที่มีสัจจะ พูดคำไหนคำนั้น ไม่โกหก หลอกลวง คนที่รู้จักควบคุมตนเองได้ ก็ย่อมจะไม่ปล่อยให้โทสะจริต หรือกิริยาวาจาที่ไม่ดีมาทำร้ายผู้อื่น และยิ่งรู้จักปรับตัวให้ก้าวหน้าอยู่เสมอ ก็ย่อมทำให้คนอยากรู้จักมากขึ้น เพราะเป็นคนมีความรู้ความสามารถ และคนที่ไม่เห็นแก่ตัว อีกทั้งยังมีความอดทน ก็จะทำให้คนรอบข้างมีความสุข และมีกำลังใจเพราะเห็นคนนั้นๆเป็นแบบอย่างที่ดี
ขอขอบคุณข้อมูลข่าว : อมรรัตน์ เทพกำปนาท กลุ่มประชาสัมพันธ์ สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ
กระทรวงวัฒนธรรม