ชาดก 500 ชาติ
วินีลกชาดก ชาดกว่าด้วยการเลือกทำเลผิด
ลูกหงส์สองตัวได้มารับกา วินีลกะ เพื่อไปอยู่กับพวกตนยังต้นไม้ใหญ่
ในสมัยพุทธกาล เมื่อครั้งที่พระบรมศาสดาสัมมาสัมพุทธเจ้าประทับอยู่ ณ พระวิหารเวฬุวัน ทรงปรารภพระเทวทัตเอาอย่างพระสุคต ความพิสดาร
มีอยู่ว่าเมื่อพระเทวทัต นอนแสดงท่าทางหยาบพระสุคตแก่พระอัครสาวกทั้งสองผู้มาสู่คยาสีสะประเทศ
มีอยู่ว่าเมื่อพระเทวทัต นอนแสดงท่าทางหยาบพระสุคตแก่พระอัครสาวกทั้งสองผู้มาสู่คยาสีสะประเทศ
พระศาสดาทรงประทับอยู่ ณ พระวิหารเวฬุวัน
พระเถระทั้งสองครั้นแสดงธรรมแล้วก็พานิสิตของท่านมายังพระวิหารเวฬุวัน เพื่อเข้าเฝ้าพระศาสดา “ดูก่อนสารีบุตรเทวทัตเห็นเธอทั้งสองแล้ว
ได้ทำอย่างไร” “ข้าแต่พระองค์ พระเทวทัตแสดงท่าทางอย่างพระองค์ ทำให้พระองค์เสื่อมเสียพระเจ้าค่ะ”
ได้ทำอย่างไร” “ข้าแต่พระองค์ พระเทวทัตแสดงท่าทางอย่างพระองค์ ทำให้พระองค์เสื่อมเสียพระเจ้าค่ะ”
พระเทวทัตนอนแสดงท่าทางหยาบคาย
“ดูก่อนสารีบุตร เทวทัตทำตามอย่างเรา ถึงความพินาศใหญ่มิใช่แต่ในบัดนี้เท่านั้น แม้แต่ก่อนก็ถึงความพินาศ” พระศาสดาตรัสดังนั้นแล้ว
จึงตรัสพระธรรมเทศนานี้ ในอดีตกาลเมื่อพระเจ้าวิเทหะเสวยราชสมบัติในกรุงมิถิลา แคว้นวิเทหะ พระโพธิสัตย์ถือกำเนิดในพระครรภ์
ของพระมเหสีของพระเจ้าวิเทหะนั้น
จึงตรัสพระธรรมเทศนานี้ ในอดีตกาลเมื่อพระเจ้าวิเทหะเสวยราชสมบัติในกรุงมิถิลา แคว้นวิเทหะ พระโพธิสัตย์ถือกำเนิดในพระครรภ์
ของพระมเหสีของพระเจ้าวิเทหะนั้น
พระอัครสาวกทรงเสด็จมาสู่คยาสีสะ
ครั้นเจริญวัยแล้วได้ทรงศึกษาศิลปศาสตร์ทุกชนิดในเมืองตักศิลา เมื่อพระบิดาสวรรคตแล้วจึงทรงดำรงอยู่ในราชสมบัติ ครั้งนั้นพญาหงส์ทอง
ตัวหนึ่งอาศัยอยู่บนต้นไม่ใหญ่กับนางหงส์และลูกน้อยอีกสองตัว วันหนึ่งขณะที่พญาหงส์ออกหาอาหารอยู่นั้นก็ได้พบกับนางกา
ตัวหนึ่งอาศัยอยู่บนต้นไม่ใหญ่กับนางหงส์และลูกน้อยอีกสองตัว วันหนึ่งขณะที่พญาหงส์ออกหาอาหารอยู่นั้นก็ได้พบกับนางกา
พระศาสดาทรงตรัสพระธรรมเทศนา
ทั้งคู่เกิดความเสน่หาและได้แอบมีสัมพันธ์กัน “แม่กาเอ่ย ขนเจ้าช่างดำคลับประทับใจพี่จริงๆ” “ท่านหาอาหารมาไกล คงจะเหนื่อย เชิญมาพัก
ที่รังของข้าดีกว่ามั๊ย” วันเวลาผ่านไปไม่นาน นางกาก็ออกไข่ คลอดลูกออกมาเป็นตัวผู้
ที่รังของข้าดีกว่ามั๊ย” วันเวลาผ่านไปไม่นาน นางกาก็ออกไข่ คลอดลูกออกมาเป็นตัวผู้
พระเจ้าวิเทหะทรงเสวยราชสมบัติ ณ กรุงมิถิลา
ลูกกานี้มีลักษณะไม่ได้มีขนสีดำเหมือนกาทั่วไป แต่มีขนสีเขียวมันวาว นางกาจึงตั้งชื่อให้ลูกว่า วินิลกะ “ลูกเราขนสีเขียวมันวาว ไม่เหมือนทั้งกา
ไม่เหมือนทั้งหงส์” “ นั้นสิจ๊ะ ข้าจะตั้งชื่อลูกของเราว่า วินิลกะ” พญาหงส์เห็นว่าลูกกานั้นอยู่ไกลจึงไปหาลูกกาบ่อยๆ
ไม่เหมือนทั้งหงส์” “ นั้นสิจ๊ะ ข้าจะตั้งชื่อลูกของเราว่า วินิลกะ” พญาหงส์เห็นว่าลูกกานั้นอยู่ไกลจึงไปหาลูกกาบ่อยๆ
พระโพธิสัตย์ทรงศึกษาศิลปศาสตร์ทุกชนิดจากเมืองตักศิลา
ลูกหงส์ทั้งสองตัว เห็นพญาหงส์ผู้เป็นพ่อออกจากรังไปบ่อยๆ ก็เกิดความสงสัย “ท่านพ่อ ทำไม่ท่านถึงออกไปข้างนอกบ่อยจัง” “นั่นสิ อาหาร
เราก็มีเก็บไว้ตั้งเยอะ ท่านไม่เห็นต้องออกไปเลย” “ลูกพ่อ ที่พ่อออกไปบ่อย ก็เพราะต้องการไปหาลูกอีกตัวของพ่อที่เกิดกับนางกา”
เราก็มีเก็บไว้ตั้งเยอะ ท่านไม่เห็นต้องออกไปเลย” “ลูกพ่อ ที่พ่อออกไปบ่อย ก็เพราะต้องการไปหาลูกอีกตัวของพ่อที่เกิดกับนางกา”
พญาหงส์และลูกน้อยสองตัว
พญาหงส์เล่าเรื่อง วินิลกะ ให้ลูกหงส์ทั้งฟัง ลูกหงส์ทั้งสองจึงคิดที่จะลูกกานั้นมาอยู่อาศัยที่รัง เพื่อที่พญาหงส์ผู้พ่อจะได้ไม่ต้องออกไปหาบ่อยๆ
“ท่านพ่อ แล้ววินิลกะ น้องของพวกเราตอนนี้อยู่ที่ไหนล่ะ” “น้องของเจ้าอาศัยอยู่ที่ยอดตาลต้นหนึ่ง ไม่ไกลจากกรุงมิถิลา แคว้นวิเทหะ”
“ท่านพ่อ แล้ววินิลกะ น้องของพวกเราตอนนี้อยู่ที่ไหนล่ะ” “น้องของเจ้าอาศัยอยู่ที่ยอดตาลต้นหนึ่ง ไม่ไกลจากกรุงมิถิลา แคว้นวิเทหะ”
พญาหงส์กับนางกาแอบคบหาชอบพอกัน
“อย่างนั้น พวกเราจะพาน้องมาหาท่านพ่อเอง” “พวกเจ้าอย่าได้ไปเมืองมนุษย์เลย พวกเจ้าอาจถูกมนุษย์ทำร้ายได้” พญาหงส์ได้ห้ามลูกหงส์
ทั้งสองไว้ ด้วยเกรงว่าจะถูกมนุษย์ทำอันตราย แต่ลูกหงส์ทั้งสองก็หาได้ฟังไม่ “พวกเรา ไปพาวินิลกะมาอยู่ด้วยกันดีกว่า”
ทั้งสองไว้ ด้วยเกรงว่าจะถูกมนุษย์ทำอันตราย แต่ลูกหงส์ทั้งสองก็หาได้ฟังไม่ “พวกเรา ไปพาวินิลกะมาอยู่ด้วยกันดีกว่า”
นางกากับพญาหงส์มีลูกด้วยกันหนึ่งตัวและตั้งชื่อให้ว่า วินีลกะ
“ดีเลย ท่านพ่อจะได้ไม่ต้องเดินทางไปบ่อยๆ” ลูกหงส์ทั้งสองบินมาถึงต้นตาลที่วินิลกะอาศัยอยู่ และได้ชักชวนวินิลกะไปอยู่ด้วยกันที่ต้นไม้ใหญ่
“เจ้าคือ วินิลกะใช่หรือเปล่า” “ใช่ ข้านี่แหละวินลกะ” “พวกเราคือลูกของพญาหงส์ มารับเจ้าไปอยู่ด้วยกัน เจ้าจะไปกับเราหรือเปล่า”
“เจ้าคือ วินิลกะใช่หรือเปล่า” “ใช่ ข้านี่แหละวินลกะ” “พวกเราคือลูกของพญาหงส์ มารับเจ้าไปอยู่ด้วยกัน เจ้าจะไปกับเราหรือเปล่า”
พญาหงส์ได้บินมาเยี่ยมลูกกาของมันอย่างสม่ำเสมอ
“ไปสิๆ ข้าอยากไปอยู่กับท่านพ่อ ให้ข้าไปนะท่านแม่” “ถ้าเจ้าอยากจะไปอยู่กับพ่อ เจ้าก็ไปเถอะ” เจ้ากาน้อยวินิลกะปีกยังไม่แข็ง ไม่สามารถ
บินตามพี่ไปยังรังพญาหงส์ได้ ลูกหงส์ทั้งสองจึงเสนอให้เกาะกิ่งไม้ ส่วนพวกตนจะเอาจงอยปากคาบที่ปลายไม้พาบินไป
บินตามพี่ไปยังรังพญาหงส์ได้ ลูกหงส์ทั้งสองจึงเสนอให้เกาะกิ่งไม้ ส่วนพวกตนจะเอาจงอยปากคาบที่ปลายไม้พาบินไป
ลูกหงส์ทั้งสองตัวเริ่มสงสัยพ่อของตนที่บินออกจากที่พักไปบ่อยๆ
“เจ้าจงเกาะกิ่งไม้นี้ เดี๋ยวพวกข้าจะพาบินไปเอง” “ได้เลย ข้าไปล่ะนะท่านแม่” “ดูแลตัวเองนะลูก” ขณะที่ลูกหงส์ทั้งสองพาวินิลกะบินผ่านกรุงมิถิลา
ขณะนั้นพระเจ้ากรุงวิเทหะประทับบนราชรถ ซึ่งเทียมม้าด้วยม้าสินฑพขาวสี่ตัว ทรงทำประทักษิณพระนคร
ขณะนั้นพระเจ้ากรุงวิเทหะประทับบนราชรถ ซึ่งเทียมม้าด้วยม้าสินฑพขาวสี่ตัว ทรงทำประทักษิณพระนคร
พญาหงส์ได้เล่าความจริงเรื่องของตนกับนางกาให้ลูกหงส์ฟัง
“โอโห พวกท่านดูนั่นสิ พระราชากำลังเสด็จ” “พวกมนุษย์เดินทางกันแบบนี้นี่เอง ข้าไม่เคยเห็นเลยนะเนี่ย” วินิลกะเห็นดังนั้น นึกในใจว่า ตนก็
ไม่ต่างอะไรกับพระเจ้าวิเทหะที่ประทับนั่งบนราชรถอันเทียมด้วยม้าสินฑพสี่ตัว เสด็จเลียบพระนคร ส่วนตนนั้นก็นั่งไปในรถอันเทียมด้วยหงส์
ไม่ต่างอะไรกับพระเจ้าวิเทหะที่ประทับนั่งบนราชรถอันเทียมด้วยม้าสินฑพสี่ตัว เสด็จเลียบพระนคร ส่วนตนนั้นก็นั่งไปในรถอันเทียมด้วยหงส์
ลูกหงส์สองตัวได้บินไปหาแม่กาและน้องของตน
“ฮ่าๆๆ พระราชานั่งรถเทียมม้า ส่วนตัวข้านั่งรถเทียมหงส์” คำพูดของวินิลกะนั้นทำให้ลูกหงส์ทั้งสองไม่พอใจเป็นอย่างมาก แต่ครั้นจะปล่อย
กิ่งไม้ที่คาบไว้ให้เจ้าการ่วงลงไปตาย ก็กลัวพญาหงส์จะโกรธ ก็ได้แต่ระงับอารมณ์ไว้
กิ่งไม้ที่คาบไว้ให้เจ้าการ่วงลงไปตาย ก็กลัวพญาหงส์จะโกรธ ก็ได้แต่ระงับอารมณ์ไว้
ลูกหงส์ทั้งสองตัวได้ขออนุญาตแม่กาเพื่อจะนำน้องตัวเองไปอยู่ด้วย
“เจ้ากาไม่เจียมตัว หนอยเปรียบเทียบพวกเราเป็นเหมือนม้า” “นั่นสิ มันช่างไม่เจียมตัวบ้างเลย เป็นแค่กาแท้ๆ กลับคิดว่าตัวเองเป็นเหมือนพระราชา”
ลูกหงส์ทั้งสองช่วยกันคาบไม้เพื่อให้ วินีลกะ เกาะไป
“คอยดูเถิดถึงที่เมื่อไหร่ ข้าจะเล่าให้ท่านพ่อฟังทั้งหมด” เมื่อลูกหงส์ทั้งสองพากาวินิลกะมาถึงต้นไม้ใหญ่อันเป็นวิมานของพญาหงส์ ลูกหงส์
ทั้งสองจึงเล่าเรื่องราวที่เกิดขึ้นให้พญาหงส์ฟัง “เรื่องทั้งหมดก็เป็นอย่างที่ข้าเล่านี่แหละท่านพ่อ” “เจ้ากานี่ ช่างไม่เจียมตัวเอาเสียเลย”
ทั้งสองจึงเล่าเรื่องราวที่เกิดขึ้นให้พญาหงส์ฟัง “เรื่องทั้งหมดก็เป็นอย่างที่ข้าเล่านี่แหละท่านพ่อ” “เจ้ากานี่ ช่างไม่เจียมตัวเอาเสียเลย”
พระเจ้าวิเทหะทรงประทับราชรถซึ่งเทียมด้วยม้าสินทพ
หลังจากที่พญาหงส์ได้ฟังเรื่องราวที่ลูกหงส์ทั้งสองเล่าให้ฟังแล้ว ก็บันดาลโทสะถึงกับตวาดไล่วินิลกะให้กลับไปยังที่อยู่เดิม “เจ้าวินิลกะ
ช่างไม่เจียมตัวกล้าดียังไงมาเทียบลูกข้าเป็นม้าให้เจ้าขี่” “ท่านพ่อ ข้าไม่ได้คิดอย่างนั้น ท่านอย่างเพิ่งพิโรธ”
ช่างไม่เจียมตัวกล้าดียังไงมาเทียบลูกข้าเป็นม้าให้เจ้าขี่” “ท่านพ่อ ข้าไม่ได้คิดอย่างนั้น ท่านอย่างเพิ่งพิโรธ”
วินีลกะ ไม่เจียมตัวคิดว่าตนเองมีความสำคัญดั่งเช่นพระเจ้าวิเทหะ
“กาอย่างเจ้า ทำตัวไม่สมกับกา ริอ่านมาเทียบเทียมหงส์ ที่นี่ไม่เหมาะกับเจ้า เจ้าจงกลับไปยังรังของแม่เจ้าเถิด” “โธ่ ไม่น่าเลย เราจะได้อยู่
ในหมู่หงส์แล้วแท้ๆ” เมื่อพญาหงส์สั่งสอนกาวินิลกะแล้ว ก็สั่งให้ลูกหงส์ทั้งสองเอาตัววินิลกะกลับไปยังรังดังเดิม
ในหมู่หงส์แล้วแท้ๆ” เมื่อพญาหงส์สั่งสอนกาวินิลกะแล้ว ก็สั่งให้ลูกหงส์ทั้งสองเอาตัววินิลกะกลับไปยังรังดังเดิม
พญาหงส์ได้ตักเตือนวินีลกะ และให้ลูกหงส์ทั้งสองพากลับไปส่งยังรังเดิมของมัน
“พวกเจ้าจงเอากาไม่เจียมตัว กลับไปที่รังเดิมของมันเถิด” “ที่เป็นแบบนี้ เพราะปากเจ้าแท้ๆ ”
พระศาสดาทรงนำพระธรรมเทศนานี้มาแล้ว ทรงประชุมชาดก
พระศาสดาทรงนำพระธรรมเทศนานี้มาแล้ว ทรงประชุมชาดก
พระศาสดาทรงนำพระธรรมเทศนามาประชุมชาดก
นกวินีลกะ ในครั้งนั้น ได้เป็นพระเทวทัต ในครั้งนี้
ลูกหงส์สองตัว ได้เป็น อัครสาวกทั้งสอง
พญาหงส์ ได้เป็นพระอานนท์
ส่วนพระเจ้าวิเทหะ ได้เป็นเราตถาคตนี้แล
Desktop Version
