คนรุ่นเก่ากับคลื่นลูกใหม่

คนรุ่นเก่ากับคลื่นลูกใหม่

เมื่อความรู้ ประเพณี และวัฒนธรรม ส่งต่อๆ กันไปตามยุคสมัย คนรุ่นเก่ากับคลื่นลูกใหม่ต้องผสานกันอย่างไร

เรื่อง : พระครูปลัดสุวัฒนโพธิคุณ (สมชาย ฐานวุฑฺโฒ)

จากรายการข้อคิดรอบตัว ออกอากาศทางช่อง DMC

คลื่นลูกใหม่จะต้องดีกว่าคลื่นลูกเก่าเสมอไปใช่หรือไม่?

ยังไม่แน่ แต่คลื่นลูกใหม่ต้องเกิดขึ้นมาอย่างแน่นอน เราไม่สามารถอยู่ค้ำฟ้าได้ แต่ไม่ได้หมายความว่า คนหนุ่มคนสาวก้าวขึ้นมาแล้วจะต้องเก่งกว่าคนรุ่นเก่าเสมอ แต่คนหนุ่มคนสาวที่ตั้งใจศึกษา ฝึกฝนตนเองมาอย่างดี จะสามารถรับไม้จากคนรุ่นเก่าและสร้างความเจริญก้าวหน้าต่อไปได้ และถ้าเมื่อใดคนรุ่นใหม่เก่งมากขึ้น แสดงว่าที่นั่นเจริญ คนรุ่นเก่าเก่งสามารถสร้างคนรุ่นใหม่ที่เก่งได้ เพราะฉะนั้นอยู่ที่การตั้งใจทุ่มเทสร้างคลื่นลูกใหม่ เห็นความสำคัญคลื่นลูกใหม่ หรือไม่ ถ้าเห็นความสำคัญเขาก็จะเก่งขึ้น ดีขึ้น แล้วมาช่วยสานฝันให้เป็นจริง นำความเจริญมาสู่ครอบครัว วงศ์ตระกูล ชุมชน ประเทศชาติ

รอยต่อช่วงอายุ จะทำให้มีการคิดเห็นต่างกัน จะมีจุดเชื่อมอย่างไรได้บ้าง?

คนรุ่นเก่าเกิดความขัดแย้งกับคนรุ่นใหม่ เนื่องจากคนรุ่นเก่าโตมาในสิ่งแวดล้อมคนละแบบและมีประสบการณ์ทำงานมามาก จึงคำว่า “ข้าอาบน้ำร้อนมาก่อนเจ้า” ความคิดทำนอง นี้เกิดขึ้นจากเหตุผล 2 ประการ คือ

1. ความห่วง เช่น พ่อแม่ห่วงลูก หรือพี่ห่วงน้อง เกรงว่ายังสุขุมรอบคอบไม่พอประสบการณ์ไม่พอ กลัวจะพลาด

2. ความรู้สึกว่าตนจะสูญเสียความสำคัญ ถ้าส่งไม้ต่อให้คนรุ่นใหม่ ตัวเองจะคล้ายๆคนเกษียณแล้ว มีความกังวลในใจลึกๆ กลัวจะสูญเสียความสำคัญ

หากคลื่นลูกเก่า เข้าใจความจริง สังคมโลกมีการเปลี่ยนแปลง ต้องให้คนรุ่นใหม่ขึ้นมา รับช่วง รับภาระ คนรุ่นเก่าคอยดูประคับประคอง แต่พอเขายืนได้ ก็ค่อยๆ ถอยมา ทีละขั้นๆ ค่อยๆรับไม้ ไม่ใช่ว่าพรวดเดียวส่งต่อ ให้เขาหมด เขาก็รับไม่ทัน ค่อยๆประคองแล้วส่งต่อ เมื่อเขาพร้อมค่อยมอบหมายอำนาจหน้าที่ให้ หากเป็นเช่นนี้องค์กรนั้นย่อมจะเจริญ การผ่องถ่ายอำนาจ เปลี่ยนผ่านอำนาจ จากรุ่นสู่รุ่น ในการบริหารงาน ก็จะเป็นไปอย่างราบรื่น

เรื่องขนบธรรมเนียมประเพณีวัฒนธรรม คนรุ่นใหม่จำเป็นต้องทำตามทุกกระเบียดนิ้วหรือไม่?

ขนบธรรมเนียมวัฒนธรรมมีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา จะทำอย่างไรถึงจะรู้ว่าอะไรดี ไม่ดี ถูก ไม่ถูก คนรุ่นเก่ามักจะยึดกับธรรมเนียมเก่าๆ แต่คนรุ่นใหม่ก็จะบอกว่าเชย ล้าหลังต้องเปลี่ยน แล้วจะเอาอย่างไรดี ธรรมเนียมเก่าที่ดีก็มี ที่ต้องเปลี่ยนแปลงก็มี หลักการอยู่ที่ว่า ต้องให้มีการวิพากษ์วิจารณ์ได้ ต้องกล้าพอที่จะให้มีการวิพากษ์วิจารณ์ และมีการเปิดกว้างทางวิชาการ มีเสรีภาพในการแสดงความคิดเห็น สังคมที่กลัวการวิพากษ์วิจารณ์ จะเป็นสังคมที่เปราะบาง แต่สังคมที่วิพากษ์วิจารณ์ได้ แสดงความคิดเห็นได้ กลับมีความแข็งแกร่งต่อการท้าทาย เมื่อวิพากษ์วิจารณ์ไปแล้วก็รับฟัง กลับทำให้สังคมพัฒนา คำวิจารณ์จะมีทั้งถูกบ้างผิดบ้าง แต่ทำให้มีข้อมูลมากขึ้น ได้ไตร่ตรองมากขึ้น ขนบธรรมเนียมประเพณีใดที่อดทน และทนทานต่อการพิสูจน์ ต่อการวิพากษ์วิจารณ์จะอยู่รอด เพราะฉะนั้นการวิพากษ์วิจารณ์ เสรีภาพทางวิชาการ และเสรีภาพในการแสดงออก มีความสำคัญมาก

คนที่มีครอบครัว มีลูกจะสามารถเรียนรู้สิ่งต่างๆจากคลื่นลูกใหม่ได้อย่างไรบ้าง?

ครอบครัวเป็นหน่วยที่ใกล้เราที่สุด พ่อแม่ก็นับวันอายุเยอะขึ้น ลูกจากคลอดใหม่ๆยังช่วยตัวเองไม่ได้ พ่อแม่ต้องดูแลหมด ทำให้รู้สึกว่าลูกอยู่ในการดูแล 100% แล้วเมื่อลูกเริ่มช่วยตัวเองได้ เริ่มพูดได้ พอเริ่มค่อยๆโต พ่อแม่แค่ประคองอย่าให้เขาล้ม หรือบางทีต้องยอมให้ล้มบ้างด้วยซ้ำไป เพื่อการเรียนรู้ไม่ให้เป็นลักษณะเหมือนไข่ในหิน

การปฏิบัติต่อลูก อย่างประชาธิปไตย ให้เกียรติ แต่ดูแลอย่างใกล้ชิด ให้สิทธิ์ในการตัดสินใจ ลูกจะเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่รับผิดชอบตัวเองได้ กล้าที่ตัดสินใจเพราะได้ผ่านการฝึกฝนแต่เด็ก แต่ถ้าบังคับ ต้องเรียนอันนี้ ต้องทำอย่างนี้ คนนี้ไม่เอา เด็กก็ปวดหัว บางทีลูกก็รักพ่อแม่ แต่พ่อแม่จุกจิกมากเกินไป อาจทำให้ลูกดื้อเงียบ หรือไม่ทำเลย เป็นต้น แบบนี้น่าเสียดาย เพราะฉะนั้นต้องดูให้พอเหมาะพอสม

การเจริญเติบโต ตั้งแต่ระดับสังคม จนถึงหน่วยเล็กที่สุดคือครอบครัวมีความเจริญเติบโตได้ดีมากน้อยเพียงใด อยู่ที่การส่งต่อของคนรุ่นเก่าไปสู่คนรุ่นใหม่ สิ่งหนึ่งที่สามารถเป็นตัวเชื่อมต่อจากรุ่นสู่รุ่นคือ การเปิดเสรีภาพในการวิพากษ์วิจารณ์ หรือแสดงความคิดเห็น เพราะจะทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงได้ และปลี่ยนแปลงไปในทางที่ดีด้วย

รับชมคลิปวิดีโอ คนรุ่นเก่ากับคลื่นลูกใหม่