สุขกับการไปโรงเรียน

สุขกับการไปโรงเรียน

เรื่อง : พระครูปลัดสุวัฒนโพธิคุณ (สมชาย ฐานวุฑฺโฒ)
จากรายการทันโลกทันธรรม ออกอากาศทางช่อง GBN

เด็กนักเรียนไม่ว่าจะอยู่ในยุคไหนสมัยไหนจะแบ่งเป็น 2 พวก คือพวกอยากไปโรงเรียนกระตือรือร้น รอวันที่จะไปโรงเรียน อีกพวกหนึ่งเห็นโรงเรียนเป็นยาขม ไม่อยากไปจึงหาเหตุหยุดโรงเรียนหรือหนีเรียนให้ได้ แล้วทำอย่างไรให้ลูกอยากไปโรงเรียน

ทำไมเด็กถึงไม่อยากไปโรงเรียน?

ปัจจัยแรกคือปัจจัยที่บ้าน สิ่งแวดล้อมที่บ้านมีทั้งด้านบวกและด้านลบ ส่งผลให้เด็กไม่อยากไปโรงเรียน เช่น พ่อแม่ให้ความรัก ให้ความสนุกสนาน เด็กจึงกลัวที่จะเจอคนแปลกหน้า เจอสิ่งใหม่ๆ เจอเพื่อนใหม่ๆ เจอครูซึ่งไม่รู้จัก เด็กจึงกลัวที่จะไปโรงเรียน หรือบ้านที่มีสิ่งแวดล้อมที่ทำให้เด็กเกิดความรู้สึกไม่มั่นคง เกิดความรู้สึกสับสน การขาดการดูแลเอาใจใส่ที่ดี หรืออีกมุมหนึ่งที่พ่อแม่ตั้งความหวังไว้กับลูกสูงมาก เด็กจึงเกิดความกลัวแล้วไม่อยากไปโรงเรียน เพราะฉะนั้นความสมดุลในบ้านจึงเป็นเรื่องสำคัญ

ปัจจัยที่ 2 คือปัจจัยของโรงเรียน หากที่โรงเรียนมีภาวะความตึงเครียด อาจเกิดจากนักเรียนด้วยกันเอง เช่น ถูกเพื่อนแกล้ง เข้ากับเพื่อนไม่ได้ หรือกลัวครูที่โรงเรียน เนื่องจากเด็กปรับตัวไม่เป็น สภาพที่บ้านอย่างหนึ่ง ที่โรงเรียนก็อีกอย่างหนึ่งซึ่งต่างจากบรรยากาศที่บ้าน

ปัจจัยสุดท้ายคือการป่วย โดยเป็นอาการป่วยที่เกี่ยวกับเรื่องของอารมณ์และจิตใจ เช่นเด็กอาจเป็นโรคซึมเศร้า โรควิตกกังวล โรคกลัวสังคม เป็นต้น ซึ่งต้องอาศัยทางการแพทย์เข้าช่วยดูแล

มีวิธีอย่างไรที่สนับสนุนให้เด็กอยากไปโรงเรียน?

แบ่งเป็น 2 ส่วน คือในเด็กเล็ก และเด็กวัยรุ่น

ในเด็กเล็ก การสร้างความเชื่อใจ ความมั่นใจ กับเด็กเป็นส่วนสำคัญ ในช่วงสัปดาห์แรกๆ พ่อแม่ควรจะไปรับไปส่งลูกเอง เพื่อให้เกิดความมั่นใจว่า พ่อแม่ไม่ได้ทิ้งไปไหน จนกระทั่งเขาเกิดความมั่นใจในตัว อยากไปของเขาเอง จึงปล่อยเขาไปเองได้

อย่าไปขู่หรือบังคับ เด็กจะไม่เข้าใจว่า ทำไมต้องไปโรงเรียนเนื่องจากเป็นวัยที่เรียนรู้และฝังใจได้เร็ว จะกลายเป็นยิ่งไม่มั่นใจ ยิ่งกลัวยิ่งกังวล เพราะฉะนั้นจึงต้องปลอบโยนให้กำลังใจ ให้ได้เรียนรู้ว่าการไปโรงเรียนนั้นเป็นส่วนหนึ่งในชีวิต โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ปกครองต้องใจเย็นๆ

การที่ให้เด็กได้มีโอกาสพูดคุยกัน ระหว่างพ่อแม่ และตัวเด็กเอง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การถามว่า เมื่อวานนี้เป็นอย่างไรบ้าง ไปเจอใครบ้าง ทำกิจกรรมอะไร เด็กจะได้มีโอกาสแชร์ ในสิ่งที่เกิดขึ้น พ่อแม่เองจะได้รู้ว่าวันนี้ลูกได้ทำกิจกรรมอะไรบ้าง เป็นการผ่อนคลายได้ และถ้ามีปัญหาจะได้แก้ได้ทัน เราต้องฝึกให้ลูกได้ช่วยเหลือตัวเองตั้งแต่ยังเด็ก เมื่อไปอยู่โรงเรียนแล้วจะได้ช่วยเหลือตัวเองได้ เพราะฉะนั้นอะไรก็ตามที่ลูกทำได้ ก็ปล่อยให้ทำเพื่อจะได้รู้จักการช่วยเหลือตัวเอง เช่น เก็บที่นอน จัดบ้าน กวาดบ้าน ถูบ้าน เป็นต้น

สำหรับเด็กวัยรุ่น ที่ไม่อยากไปโรงเรียนหรือหนีเรียน จะแต่งตัวไปเรียนแต่ไม่เข้าห้องเรียน เป็นเรื่องที่ต้องใจเย็นๆ มีหลักการง่ายๆ คือให้ความรักก่อนให้ความรู้ คือให้ใช้จังหวะตอนที่เขาผ่อนคลาย พยายามที่จะรับฟังแล้วก็ผ่อนปรน ยิ่งดุ ยิ่งกดดันมาก เด็กจะยิ่งหาทางออกด้วยการโกหก ถ้าตั้งกฎตั้งเกณฑ์ จะต่อต้านข้างในแล้วหาทางแหกกฎเกณฑ์ที่สร้างขึ้นมา ดังนั้นต้องคอยดูแลเรื่องกิจวัตรประจำวัน โดยเฉพาะการนอน การตื่น แล้วปรับเวลาในการตื่นให้เร็วขึ้น การตื่นเร็วขึ้น 15 นาทีก็มีผลทำให้มีการปรับตัว จากที่งัวเงีย ไม่อยากจะไปโรงเรียน จะช่วยให้มีความพร้อมที่จะไปโรงเรียนได้มากขึ้น

พ่อแม่เองต้องเอาใจใส่ในสิ่งของให้มีความเป็นระเบียบ สมุดหนังสือ การบ้าน การวางแผน การเรียน การบ้านที่ได้รับมอบหมาย สิ่งเหล่านี้พ่อแม่เข้าไปช่วยเหมือนเป็นที่ปรึกษาในการวางแผน ให้ลูก เป็นการช่วยเหลือให้เกิดความรู้สึกว่าเขาสามารถทำได้ แล้วลดความกังวลเล็กๆน้อยๆ จากการทำการบ้านไม่เสร็จหรือต้องไปเจอบรรยากาศที่ถูกทำโทษในโรงเรียน ซึ่งสิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นเหตุไม่อยากไปโรงเรียน

กิจกรรมนอกเหนือการเรียน พัฒนาการไม่ได้อยู่ที่การเรียนหนังสืออย่างเดียวเพราะฉะนั้นควรส่งเสริมในส่วนที่เขาชอบ เช่น สมาคมกีฬา สมาคมดนตรี ชมรมภาษา ซึ่งสิ่งเหล่านี้ มีกันอยู่ในทุกโรงเรียน ทุกสถาบันการศึกษา เรามีหน้าที่ส่งเสริมให้เขาได้เลือกแล้วทำในสิ่งที่ตัวเองรัก จึงจะมีความสุข และจะส่งเสริม พัฒนาการต่างๆออกไป

การแบ่งเวลาที่ดีจะตัวเด็กจะไม่รู้สึกเหน็ดเหนื่อย จึงต้องให้ความสำคัญกับกิจวัตร กิจกรรม ของเขา ในแต่ละอย่าง เพราะเด็กบางคนสมัยนี้ถ้าให้ได้จับโทรศัพท์มือถือ พอโตขึ้นมาจะติดเกมส์ พอถึงจุดหนึ่งแล้วไม่ฟัง เวลานอนก็เล่นเกมไปจนถึงข้ามวัน

ทำอย่างไรให้ลูกอยากไปโรงเรียน?

ทำอย่างไรให้ลูกอยากไปโรงเรียน อย่างมีความสุข โดยไม่ใช้การบังคับ ใช้การพูดคุยให้รู้เข้าใจ เร้าอารมณ์ให้รู้สึกอยากไปโรงเรียน ค่อยๆพูดให้ได้เตรียมตัวเตรียมใจล่วงหน้า แล้วจดจ่อรอเวลาวันที่จะได้ไปโรงเรียนจริงๆ หากจัดเวลาไปส่งลูกด้วยตัวเองตอนเช้า และตอนเย็นไปรับลูกได้จะดีมาก เพราะจะทำให้เด็กรู้สึกอบอุ่นไม่รู้สึกว่าพ่อแม่ทิ้งเรา เนื่องจากเด็กตอนเล็กจะอยู่กับแม่ทั้งวัน ถึงคราวไปโรงเรียนมีความรู้สึกว่าต้องห่างแม่ จึงกลัวว่าแม่จะทิ้ง เมื่อกลับมาจากโรงเรียน ให้ถามลูกด้วยว่า เรียนหนังสือเป็นอย่างไรบ้าง ให้ลูกเหล่าเรื่องโน้นเรื่องนี้ให้ฟัง เป็นเอาใจใส่แต่ไม่ใช่ไปโอ๋ลูก ถามไถ่ความคืบหน้าแล้วก็ช่วยให้ลูกตั้งลำได้แล้วเรียนได้ทันชั้นเรียน ยิ่งเรียนได้ดี เด็กจะรู้สึกว่าภูมิใจในตัวเอง อยากจะไปโรงเรียน

ส่งเสริมให้ลูกมีเพื่อน หากเป็นเพื่อนที่ดีได้จะดี มีบางจังหวะวันเกิดลูกจะเชิญเพื่อนมาวันเกิดที่บ้านก็ได้ เตรียมขนมนมเนยไว้เลี้ยงกัน เราจะได้คอยสังเกตว่าเพื่อนลูกคนไหนนิสัยเป็นยังไง คนไหนควรคบไม่ควรคบจะค่อยๆ แนะลูกได้สอนลูกได้ ให้เด็กรู้สึกว่าไปโรงเรียนแล้วเขามีเพื่อนเยอะ สนุก พอลูกโตขึ้นมาหน่อยส่งเสริมให้ลูกเล่นกีฬาด้วย พอเล่นกีฬาเหงื่อออก ร่างกายแข็งแรงใจของคนที่เล่นกีฬาอารมณ์จะเปิด แล้วก็จะเป็นคนมีมนุษย์สัมพันธ์ดี เข้ากับเพื่อนได้ดี ทำให้เด็กไม่โดดเดี่ยว ไม่จำเป็นว่าต้องเล่นเก่งขนาดว่าเป็นแชมป์ แต่ขอให้ได้เล่นกีฬา เล่นให้ได้เหงื่อออกให้ออกกำลังกายพอเล่นเป็น เล่นเอาสนุกแล้วให้แข็งแรง แล้วให้มีน้ำใจนักกีฬา รู้สึกว่าชีวิตการเรียนเป็นชีวิตที่สนุก สร้างบรรยากาศเชิงสร้างสรรค์เกิดมีแรงจูงใจให้เด็กอยากจะไปโรงเรียนด้วยตัวเอง ลูกเราก็จะเรียนได้แบบง่ายๆ สบายๆ ถ้าได้โรงเรียนที่ดีแล้วมีคุณครูที่มีจิตวิทยาดี จะช่วยได้มากขึ้น

อยากให้สร้างความใฝ่รู้ให้เกิดขึ้นในตัวของเรา เราศึกษาเรียนรู้ตลอดชีวิต เรียนอย่างมีความสุข ไม่มีใครบังคับให้เรียน แต่เรียนเพราะอยากจะเรียนเอง อยากจะรู้เอง รู้แล้วก็มีความสุขรู้สึกมีทักษะความรู้เพิ่มขึ้นทีละอย่าง ประสิทธิภาพการทำงานก็สูงขึ้น คุณค่าในตัวก็สูงขึ้น ความรู้สึกในใจก็ดีด้วย เพราะรู้สึกว่าเราไม่จำเจเลยทุกวันทุกเดือนทุกปีที่ผ่านไป มีความรู้ความสามารถเพิ่มขึ้นตลอดเวลา ขอให้สร้างนิสัยในการเรียนรู้ตลอดชีวิตให้เกิดขึ้นในตัวของเรา แล้วเราจะเป็นคนที่มีความสุข และประสบความสำเร็จในชีวิต

รับชมคลิปวิดีโอ สุขกับการไปโรงเรียน : ทันโลกทันธรรม