วิกฤติมารยาท

วิกฤติมารยาท

การรับมือกับคนที่มีวิกฤตทางมารยาท

เรื่อง : พระครูปลัดสุวัฒนโพธิคุณ (สมชาย ฐานวุฑฺโฒ)

จากรายการทันโลกทันธรรม ออกอากาศทางช่อง GBN

ความสำคัญของมารยาทสังคมหรือมารยาทของการอยู่ร่วมกันคืออะไร?

มารยาทเป็นเรื่องของกฎกติกา ความประพฤติที่คนในสังคมยอมรับว่าเป็นสิ่งที่ดี เป็นเรื่องของการแสดงความเคารพซึ่งกันและกันการให้เกียรติซึ่งกันและกันเมื่อทุกคนมีมารยาทแล้ว ก็สามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างมีความสุข

โรคมารยาทสังคมบกพร่องที่เจอมีลักษณะอาการเป็นอย่างไรบ้าง?

สามารถแบ่งได้ 3 ระดับ ได้แก่

ขั้นแรกเป็นเรื่องของการละเลยมารยาทเล็กๆน้อยๆ เช่น การขึ้นลิฟต์ คนอื่นกดลิฟต์ให้ ก็ไม่ได้ขอบคุณหรือเดินชนแล้วไม่ได้กล่าวคำขอโทษ ซึ่งไม่ถือว่าเป็นความผิดรุนแรง แต่เป็นการเสียมารยาทพอสมควร เรียกว่าไม่รู้ว่าอะไรควรทำหรือไม่ควรทำ บางทีอาจเกิดจากการไม่รู้จักกาลเทศะ อาจเป็นเพราะไม่ได้ถูกปลูกฝังมาในเรื่องนี้ ในทางตรงกันข้าม เวลามีอะไรมากระทบตัวเอง ก็กลับกลายเป็นมีความรู้สึกว่าทำไมคนอื่นไม่มีมารยาท เช่นบางครั้งคนอื่นเดินมาชน หรือพูดเสียงดังคุยโทรศัพท์เสียงดัง ก็จะรู้สึกหงุดหงิดแล้วก็เริ่มมีอาการออกทางสีหน้า แต่ก็ยังไม่ถึงกับไปก้าวก่าย

ขั้นที่สองคือเรียนรู้เรื่องมารยาทมาว่า ควรจะแสดงมารยาทอย่างไรบ้าง แต่ตั้งใจปล่อยปะละเลย เช่น ให้คนอื่นช่วยหยิบของให้ในสิ่งที่หยิบไม่ถึง คนอื่นหยิบมาให้แล้วไม่ได้ขอบคุณ หรือบางครั้งเดินชนคนอื่นค่อนข้างแรง แต่ก็ไม่ได้ขอโทษเพราะว่าไม่ได้เห็นความสำคัญของการขอโทษ ซึ่งคนกลุ่มนี้ไม่ค่อยได้คิดถึงความรู้สึกของคนอื่นว่า เขาจะคิดอย่างไรบ้าง ทั้งๆที่ตัวเองก็เรียนรู้เรื่องมารยาทมาแล้ว นอกจากนั้นคนกลุ่มนี้ก็มักจะไม่ให้ความร่วมมือกับส่วนรวม ไม่เห็นอกเห็นใจผู้อื่น ใครขอความช่วยเหลือก็ไม่ค่อยจะสนใจ แต่เมื่อมีอะไรมากระทบก็จะแสดงอาการอย่างชัดเจนให้คนอื่นได้รับทราบเช่น เริ่มมีน้ำเสียงขึ้นมาว่า ไม่ค่อยพอใจแล้วนะ หรือบางทีก็อาจจะกระแทกของ หรือส่งของด้วยอาการที่ไม่สุภาพ เพื่อให้อีกฝ่ายหนึ่งเข้าใจว่าตอนนี้เรากำลังมีความรู้สึกไม่ดีเกิดขึ้น

ขั้นที่สามหรือขั้นวิกฤตเป็นประเภทเซลฟ์เซ็นเตอร์เห็นตัวเองเป็นใหญ่ เห็นตัวเองสำคัญกว่าผู้อื่น มีคุณค่ามากกว่าผู้อื่น ในปัจจุบันบางคนเห็นว่าเรารวยกว่าคนอื่นก็จะเกิดอาการดูถูกคนขึ้นมา ตัวอย่างการเสียมารยาทอย่างตั้งใจ คือ ทั้งที่รู้กฎกติกาแต่ตั้งใจที่จะไม่ปฏิบัติตามกฎและกติกาบางครั้งจะเห็นว่า มีการตั้งเลนใหม่ขึ้นมาบางทีรถติด อีกเลนหนึ่งเป็นเลนสวนก็ตั้งเล่นใหม่ขึ้นมา คิดว่าเรานั้นต้องรีบไปมากกว่าคนอื่น เรามีธุระสำคัญกว่าคนอื่น เพราะฉะนั้นจะต้องรีบไปก่อน อันนี้เป็นการเสียมารยาทอย่างรุนแรงในสังคม

หากพบว่าตัวเองเป็นโรคมารยาทบกพร่องควรทำอย่างไร?

แก้ไม่ยาก แค่นึกถึงการอยู่ร่วมกัน อยู่ในสังคมโดยองค์รวมเป็นหลัก เช่น ประเทศญี่ปุ่นได้รับการยอมรับว่าคนในสังคมเป็นคนมีมารยาทที่สุดในโลก ปัจจัยสำคัญให้มีมารยาท คือการอยู่ร่วมกัน คนญี่ปุ่นจะกลัวมากว่า ไม่ได้รับการยอมรับจากสังคม เพราะฉะนั้นเวลาจะทำอะไร จะต้องนึกอยู่เสมอว่า สิ่งที่ทำมันไปกระทบกระเทือนคนอื่นหรือไม่ กระทบกระเทือนความรู้สึกหรือเปล่า ก็จะระมัดระวังตัวอยู่ตลอดเวลา

หากตระหนักว่าที่จริงแล้วเราอยู่คนเดียวในโลกไม่ได้ ต้องพึ่งพาอาศัยคนอื่น ดังนั้นอย่าทำให้ใครไม่ชอบหน้า ต้องรักษามารยาทเพื่อจะได้รับการยอมรับและช่วยเหลือ

วิธีการรับมือกับคนที่มารยาทบกพร่องมีอะไรบ้าง?

1.ต้องรู้เท่าทันสถานการณ์ อย่าเอาใจเราไปติดกับเรื่องนั้นมากเกินไป หากเกิดอารมณ์โกรธจะมีความฉุนเฉียว ก็จะเป็นผู้ที่เสียมารยาทเอง เช่น หากกำลังเลือกซื้อรองเท้าอยู่ เผอิญว่ามีอยู่คู่เดียวและเป็นขนาดที่เราต้องการแล้วมีคนมาหยิบไป ขณะที่กำลังเลือกอยู่ เราอาจจะต้องคุยกับเขาว่า เรากำลังเลือกอยู่ คนที่เขามาตัดหน้าอาจจะไม่ทันสังเกตว่าใครกำลังเลือกอยู่ แต่หากเราไปฉุนเฉียวใส่เขา ไปต่อล้อต่อเถียงจากเรื่องเล็กก็กลายเป็น เรื่องใหญ่ได้

2.พยายามเปลี่ยนเรื่องคุย หากถูกทักด้วยคำที่ไม่สบอารมณ์ เช่น เมื่อไหร่จะผอม หรือทำไมดำจัง ก็ควรเปลี่ยนเรื่องคุย เป็นการตัดบท อาจชวนคุยเรื่องรถติดหรือชวนคุยเรื่องอื่นที่กำลังอินเทรนด์ในสังคม ทำให้คนถามไม่รู้สึกเสียหน้าไปด้วย

3.ในกรณีที่ต้องทำงานร่วมกันหรือพบปะกันเป็นประจำ พยายามหลีกเลี่ยงการเผชิญหน้าอย่างไม่จำเป็น หากต้องร่วมงานกัน ก็เจอกันเฉพาะที่ทำงานเท่านั้นก็พอ เพราะบางคนมารยาทเขาไม่ดีจริงๆ แล้วเราก็รับเขาไม่ได้ในสิ่งที่เขามักจะทำเป็นประจำก็สื่อสารกับเขาเท่าที่จำเป็น เพราะหากอยู่ด้วยกันนานๆ อาจทำให้เสียสุขภาพจิตไปโดยปริยาย

4.เป็นการเรื่องของการเตรียมสุขภาพกายสุขภาพจิตให้พร้อม คือการนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ รักษาร่างกายให้แข็งแรงอยู่เสมอ เพราะหากนอนไม่พอ หรือป่วย จะเกิดอารมณ์หงุดหงิดง่าย บางทีคนอื่นมาทักนิดหน่อย ก็อาจจะตะคอกใส่ หรือแสดงอาการไม่พอใจทำให้เป็นคนเสียมารยาทเอง

5.เป็นเรื่องของบอกความรู้สึกไปตรงๆว่า รับไม่ได้กับสิ่งที่เขาก็ทำกับเรา เราอาจจะไม่ไปตำหนิเขาว่า เขาเสียมารยาทแต่ขอให้พูดลักษณะว่า เราไม่ชอบที่เขามาทำอย่างนี้กับเรา ก็คุยกับเขาตรงๆ ว่าทำไมเราไม่ชอบ ก็ปรับความรู้สึกกัน ปรับความเข้าใจซึ่งกันและกัน

ทันธรรม...โดยพระครูปลัดสุวัฒนโพธิคุณ

วิกฤตมารยาท คือคนในโลกยุคปัจจุบันมีสื่อที่ใช้ในการสื่อสารกับคนทั่วไปได้มากกว่าสมัยก่อน ปฏิสัมพันธ์ระหว่างคนกับคนลดลง กลายเป็นสังคมก้มหน้าไม่ค่อยยุ่งกับใคร พอเจอตัวจริงทำตัวไม่ถูก ติดนิสัยในโลกโซเชียล เพราะในโลกโซเชียลไม่เห็นตัวตน บางคนสามารถแสดงความเห็นแบบก้าวร้าวอย่างที่ชีวิตจริงไม่กล้าพูด แต่ในโซเชียลกล้าพูด ใช้คำหยาบคาย เพราะไม่ต้องระวังผลกระทบที่จะเกิดขึ้น ปัจจุบันพบว่า คนหยาบขึ้น คนจะประสบความสำเร็จได้ มารยาทจะมีส่วนเกื้อหนุนอย่างมาก คนที่ไม่มีมารยาทเสียมารยาทจะมีแรงฉุดจากคนอื่น รอบตัวจากสังคมให้ก้าวหน้าได้ยาก แต่คนที่มารยาทดีใครเห็นก็เมตตาเอ็นดูสนับสนุนจะก้าวหน้าได้อย่างรวดเร็ว

มารยาทมีส่วนเกื้อหนุนความสำเร็จในชีวิตอย่างมาก มารยาท คือการป้องกันไม่ให้ความไม่งามของเรา ไปกระทบกระเทือนไปรบกวนคนอื่น แค่ตื่นเช้ามาไม่ล้างหน้า ไม่อาบน้ำ มีกลิ่นตัวไปถึงไหน คนเขาก็รังเกียจเพราะว่าความไม่งามของเราไปรบกวนเขา มารยาทต้องดูแลตั้งแต่ความสะอาดของร่างกาย การแต่งตัวที่เหมาะสมถูกกาลเทศะ คนอื่นดูแล้วสบายตา พูดแล้วฟังสบายหู ไม่ไปยกตนข่มท่าน ความไม่งามไม่เฉพาะร่างกาย แต่รวมถึงไม่เอาความไม่งามของใจ อาการที่มีทิฏฐิมานะยกตนข่มท่าน ไปข่มคนอื่นให้อึดอัด การเอารัดเอาเปรียบพฤติกรรมที่แสดงออก โดยไม่คำนึงถึงกติกาสังคม ดังนั้น หัวใจของคำว่ามารยาท คือ การไม่ไปทำให้คนอื่นไม่สบายใจนั่นเอง ไม่เอาความไม่งามของใจ และของกายเราไปรบกวนคนอื่น

รับชมคลิปวิดีโอ วิกฤติมารยาท : ทันโลกทันธรรม