วันลอยกระทง สำคัญไฉน เราชาวพุทธต้องปฏิบัติตนอย่างไร
Loy Krathong Festival
Loy Krathong Festival
วันลอยกระทง สำคัญไฉน เราชาวพุทธต้องปฏิบัติตนอย่างไร
วันลอยกระทง
ตรงกับคืนวันเพ็ญ เดือน 12 หรือ วันขึ้น 15 ค่ำเดือน 12 เป็นวันพระจันทร์เต็มดวง และเป็นช่วงที่น้ำหลากเต็มตลิ่ง
ประวัติการลอยกระทง
ในประเทศไทยนั้น ไม่มีหลักฐานระบุแน่ชัดว่าเริ่มตั้งแต่เมื่อใด แต่เชื่อว่าประเพณีนี้ได้สืบต่อกันมายาวนานตั้งแต่สมัยสุโขทัย โดยในสมัยพ่อขุนรามคำแหง เรียกประเพณีลอยกระทงว่า “พิธีจองเปรียญ” หรือ “การลอยพระ ประทีป” ได้มีหลักฐานจากศิลาจารึกหลักที่ 1 โดยมีนางนพมาศหรือเท้าศรีจุฬาสนมเอกของพระร่วง ได้คิดประดิษฐ์ดัดแปลงเป็นรูปกระทงดอกบัวแทนการลอยโคม การลอยกระทงหรือลอยโคมในสมัยนางนพมาศ กระทำเพื่อเป็นการสักการะรอยพระพุทธบาทที่แม่น้ำนัมมทานที ซึ่งเป็นแม่น้ำสายหนึ่งอยู่ในแค้วนทักขิณาบถของประเทศอินเดีย ปัจจุบันเรียกว่า แม่น้ำเนรพุททา
วันลอยกระทง สำคัญไฉน เราชาวพุทธต้องปฏิบัติตนอย่างไร
ทำไมต้องลอยกระทง
การลอยกระทงเพื่อบูชารอยพระพุทธบาท
เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะเสด็จออกบวชจนได้บรรลุธรรมเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแล้ว หลังจากเผยพระธรรมคำสั่งสอนแก่สาธุชนโดยทั่วไปได้ระยะหนึ่ง จึงเสด็จไปจำพรรษาอยู่บนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ เพื่อทรงเทศนาธรรมโปรดพระพุทธมารดา ครั้งจำพรรษาจนครบ 3 เดือน พระองค์จึงเสด็จกลับลงสู่โลกมนุษย์ เมื่อท้าวสักกเทวราชทราบพุทธประสงค์ จึงเนรมิตบันไดทิพย์ขึ้น อันมี บันไดทอง บันไดเงิน และบันไดแก้ว ทอดลงสู่ประตูเมืองสังกัสสนคร บันไดแก้วนั้นเป็นที่ซึ่งพระผู้มีพระภาคเจ้า เสด็จลงบันไดทองเป็นที่สำหรับเทพยดาทั้งหลายตามส่งเสด็จ บันไดเงินสำหรับพรหมทั้งหลายส่งเสด็จ ในการเสด็จลงสู่โลกมนุษย์ครั้งนี้ เหล่าทวยเทพและประชาชนทั้งหลาย ได้พร้อมใจกันทำ การสักการบูชาด้วยทิพย์บุปผามาลัย การลอยกระทงตามคตินี้ จึงเป็นการรับเสด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจากดาวดึงส์พิภพ (เป็นตำนานเดียวกับประเพณีการตักบาตรเทโวรับเสด็จพระพุทธองค์ลงจากดาวดึงส์) รอยพระพุทธบาทของพระพุทธเจ้า ที่ไปปรากฏอยู่ริมฝั่งแม่น้ำนัมมทานที มีความเป็นมาเกี่ยวข้องกับ พุทธประวัติ คือ ครั้งหนึ่งพญานาคทูลอาราธนาพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ให้เสด็จไปแสดงธรรมโปรดในนาคพิภพ เมื่อพระองค์จะเสด็จกลับ พญานาคทูลขออนุสาวรีย์ไว้กราบไหว้บูชา พระพุทธองค์จึงทรงประดิษฐานรอยพระพุทธบาทไว้ที่หาดทราย ริมฝั่ง แม่น้ำนัมมทานทีเพื่อให้บรรดานาคทั้งหลายได้สักการะบูชา
การลอยกระทงที่มีความเป็นมาเกี่ยวข้องกับพุทธประวัติ ยังมีอีก 2 เรื่อง คือ
1. การลอยกระทงเพื่อบูชาพระจุฬามณีบนสวรรค์ และ
2. การลอยกระทงเพื่อต้อนรับพระพุทธองค์ในวันที่เสด็จกลับจากเทวโลก
วันลอยกระทง สำคัญไฉน เราชาวพุทธต้องปฏิบัติตนอย่างไร
ตำนานการลอยกระทงเพื่อบูชาพระจุฬามณี
เมื่อครั้งที่เจ้าชายสิทธัตถะ เสด็จออกจากพระนครกบิลพัสดุ์ในเวลากลางคืนด้วยม้ากัณฐกะ พร้อมนายฉันทะมหาดเล็กผู้ตามเสด็จ ครั้นรุ่งอรุณก็ถึงฝั่งแม่น้ำอโนมานที เจ้าชายทรงขับม้ากัณฐกะกระโจนข้ามแม่น้ำไปโดยสวัสดี เมื่อทรงทราบว่าพ้นเขตกรุงกบิลพัสดุ์แล้ว เจ้าชายสิทธัตถะจึงเสด็จลงประทับเหนือหาดทรายขาวสะอาด ตรัสให้นายฉันทะนำเครื่องประดับและม้ากัณฐกะกลับพระนคร ทรงตั้งพระทัยปรารภจะบรรพชา โดยเปล่งวาจา "สาธุ โข ปพฺพชฺชา" แล้ว จึงทรงจับพระเมาลีด้วยพระหัตถ์ซ้าย พระหัตถ์ขวาทรงพระขรรค์ตัดพระเมาลี แล้วโยนขึ้นไปบนอากาศ พระอินทร์ได้นำผอบทองมารองรับพระเมาลีไว้และนำไปบรรจุยังพระจุฬามณีเจดียสถานในเทวโลก พระจุฬามณีตามปกติมีเทวดาเหาะมาบูชาเป็นประจำ
ตำนานการลอยกระทงเพื่อต้อนรับพระพุทธเจ้าเสด็จกลับจากเทวโลก
เมื่อเจ้าชายสิทธัตถะเสด็จออกบวชจนได้บรรลุธรรมเป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแล้ว หลังจากเผยพระธรรมคำสั่งสอนแก่สาธุชนโดยทั่วไปได้ระยะหนึ่ง จึงเสด็จไปจำพรรษาอยู่บนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ เพื่อทรงเทศนาธรรมโปรดพระพุทธมารดา ครั้งจำพรรษาจนครบ 3 เดือน พระองค์จึงเสด็จกลับลงสู่โลกมนุษย์เมื่อท้าวสักกเทวราชทราบพุทธประสงค์ จึงเนรมิตบันไดทิพย์ขึ้น อันมี บันไดทอง บันไดเงิน และบันไดแก้ว ทอดลงสู่ประตูเมืองสังกัสสนคร บันไดแก้วนั้นเป็นที่ซึ่งพระผู้มีพระภาคเจ้าเสด็จลงบันไดทองเป็นที่สำหรับเทพยดาทั้งหลายตามส่งเสด็จ บันไดเงินสำหรับพรหมทั้งหลายส่งเสด็จ ในการเสด็จลงสู่โลกมนุษย์ครั้งนี้ เหล่าทวยเทพและประชาชนทั้งหลาย ได้พร้อมใจกันทำ การสักการบูชาด้วยทิพย์บุปผามาลัย การลอยกระทงตามคตินี้ จึงเป็นการรับเสด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจากดาวดึงส์พิภพ (เป็นตำนานเดียวกับประเพณีการตักบาตรเทโวรับเสด็จพระพุทธองค์ลงจากดาวดึงส์)
วันลอยกระทง สำคัญไฉน เราชาวพุทธต้องปฏิบัติตนอย่างไร
ความเชื่อเกี่ยวกับวันลอยกระทง
1. เชื่อว่าเป็นการขอขมาพระแม่คงคา ที่มนุษย์นั้นได้ใช้น้ำ ได้ใช้ดื่มกิน และรวมไปถึงการทิ้งสิ่งปฏิกูลต่างๆ ลงในแม่น้ำอีกด้วย
2. เชื่อว่าเป็นการสักการะรอยพระพุทธบาท ที่พระพุทธเจ้าทรงได้ประทับรอยพระบาทไว้ที่หาดทรายแม่น้ำนัมมทานที ที่ประเทศอินเดีย
3. เชื่อว่าเป็นการลอยความทุกข์ ความโศกรวมไปถึงโรคภัยต่างๆ ให้มันลอยไปกับแม่น้ำ
4. สำหรับชาวไทยในภาคเหนือนั้นมีความเชื่อว่า การลอยกระทงนั้นเป็นการบูชาพระอุปคุต ตามตำนานเล่าที่ว่า พระอุปคุตนั้นทรงสามารถปราบพญามารได้
วันลอยกระทง สำคัญไฉน เราชาวพุทธต้องปฏิบัติตนอย่างไร
และเราชาวพุทธควรจะปฏิบัติตนอย่างไร
มีหลายคนสงสัยว่า วันลอยกระทงใช่วันสำคัญทางพระพุทธศาสนาหรือไม่ กำเนิดวันลอยกระทงจริงๆ ไม่ได้เกี่ยวพระพุทธศาสนาโดยตรง แต่ว่าก็ตรงกับวันเพ็ญเดือน 12 พระจันทร์เต็มดวง พระภิกษุก็จะลงปาฏิโมกข์ วันพระใหญ่ด้วย แล้วก็เพราะอยู่ในประเทศพุทธ เราก็มาเชื่อมโยง เป็นธรรมเนียมของพุทธไปด้วย เช่นว่า ไม่ใช่เป็นการลอยกระทงธรรมดานะ แต่เป็นการลอยบาป ออกจากใจ สิ่งไม่ดีๆ นิสัยไม่ดีทั้งหลายไปลอยกระทงให้มันออกจากใจเลย คือ ตั้งใจว่าจากนี้ไปจะเลิก จะไม่ทำอย่างนั้นอีก จะทำแต่สิ่งดีๆเท่านั้น ถ้าอย่างนี้ละก็ ก็เป็นการปฎิบัติในการลอยกระทงที่เป็นประโยชน์ต่อชีวิตของเราและ ในฐานะที่เราเป็นชาวพุทธ สิ่งที่ควรปฎิบัติตนเมื่อถึงวันลอยกระทง ซึ่งตรงกับวันพระใหญ่ด้วย คือ ตื่นแต่เช้าเข้าวัด ทำบุญใส่บาตร เพื่อเป็น ศิริมงคลให้กับชีวิต รักษาศีล คิดดี พูดดี ทำดี ให้ได้ตลอดทั้งวัน ทำจิตใจให้ผ่องแผ้ว สดใส
วันลอยกระทง สำคัญไฉน เราชาวพุทธต้องปฏิบัติตนอย่างไร
ในช่วงยุคโควิด19 นี้ แม้จะยังอยู่ในสถานการณ์ที่เราต้องเฝ้าระวัง เรื่องความปลอดภัย เพื่อหลีกเลี่ยงการรวมตัวกัน หรือไปในสถานที่ที่มีคนเยอะๆ เราสามารถจัดกิจกรรม ลอยกระทงบนโลกออนไลน์ได้ ที่นิยมเรียกกันว่า ลอยกระทงทิพย์ นอกจากจะเป็นการประหยัด ทรัพยากร ลดภาวะโลกร้อน และ ลดการแผ่ระบาดของเชื้อไวรัส ในยุคปัจจุบันที่เทคโนโลยีพัฒนาก้าวไปไกลมากนั้น สร้างความสะดวกสบายให้เรามากมาย การลอยกระทงนั้น ไม่ว่าจะคุณจะได้ลอยลงสู่แม่น้ำคงคาจริงๆ หรือ ว่าลอยบนโลกออนไลน์นั้น ถือว่าได้ผลเหมือนกัน สำคัญที่สุด คือ ใจของเราที่ได้ตั้งใจสั่งสมทำความดี และอธิษฐานจิตประกอบเพื่อให้เป็นผังสำเร็จในชีวิต
วันลอยกระทง สำคัญไฉน เราชาวพุทธต้องปฏิบัติตนอย่างไร
บทความที่เกี่ยวข้องกับวันลอยกระทง สำคัญไฉน เราชาวพุทธต้องปฏิบัติตนอย่างไร
Desktop Version
