มุทิตาเปรียญธรรม 9 ประโยค

 

        การเกิดมุทิตาก็ต้องมีเหตุมากระทบก่อนเช่นกัน และเกิดเป็นสภาวะของจิตที่ทนไม่ได้ เห็นเขามีความสุขต้องเข้าไปแสดงความยินดี เห็นคนอื่นได้รับความสำเร็จก็ต้องเข้าไปแสดงความชื่นชมเขา ส่วนอุเบกขาไม่มีอะไรมากระทบ เป็นเรื่องของจิตที่วางเฉย คนที่ไม่มีจิตมุทิตา เราเรียกว่า อรติ คือ ความไม่ยินดี คือ เห็นคนอื่นได้ดีก็จะมองหาข้อเสียที่จะมาลบล้าง หาทางกำจัดความดี

        การศึกษาเปรียญธรรมเป็นเรื่องที่ยากมาก เพราะเหตุนี้ การจัดมุทิตาจึงเป็นการกระตุ้นพระภิกษุและสามเณร ให้มีกำลังใจในการศึกษาเล่าเรียน ภาพแห่งการมุทิตาเป็นภาพที่สามเณรน้อยและพระภิกษุทั้งหลายได้เห็นภาพที่ประทับใจในทุกๆปี ซึ่งจะเป็นภาพแห่งความทรงจำที่แสนจะประทับใจในแบบอย่าง ในต้นแบบที่ได้เห็น การเรียนรู้พระพุทธศาสนาต้องเรียนรู้ให้ครบวงจรจึงจะสามารถรักษาพระพุทธศาสนาให้สืบเนื่องต่อไปได้

        ความรู้ที่เราสามารถจะเรียนรู้ได้ มีหลักใหญ่อยู่ 3 ประการ คือ รู้จำ รู้จริง รู้แจ้ง รู้จำ คือ จำได้ ฝึกฝนแล้วจำได้ ท่องได้ที่เรียกว่า สัญญา แต่ความจำประเภทนี้สามารถลืมได้ ต่อไป คือ รู้จริง คือ ศึกษาคำแปลความหมายว่า คืออะไร แบบไหน อย่างไร รู้จากการได้เห็นจริงด้วยตนเอง ความรู้ระดับนี้เป็นความรู้ระดับปัญญา ลำดับต่อไปเป็นความรู้สูงสุด คือ รู้แจ้ง คือ รู้อย่างชัดเจนปลอดโปร่งไม่มีอะไรเคลือบแคลง เป็นความรู้ระดับขั้นญาณเป็นการสรุปความรู้ที่ถูกต้องแน่นอนแม่นยำ เห็นผลประจักษ์ด้วยตนเอง และสามารถพิสูจน์ได้ไม่มีข้อสงสัย การรู้แจ้ง คือ การเข้าถึงในคำสอนของครูบาอาจารย์ อย่างลึกซึ้งถึงแก่นแท้ พิสูจน์ได้อย่างไม่มีข้อเคลือบแคลงสงสัยใดๆ

        การศึกษาผู้ที่รู้จำจะทำได้ก็แค่เอาตัวรอด ผู้ที่รู้จริงจะทำได้ก็แค่เอาตัวรอด ส่วนผู้รู้แจ้ง คือ สามารถเอาตัวรอดจากกิเลสทั้งปวงได้ และต้องนำวิชาความรู้ที่ได้ร่ำเรียนมาช่วยกันกอบกู้และสืบสานพระพุทธศาสนาให้คงอยู่สืบต่อไป