เมื่อพระโพธิสัตว์มุ่งมั่นสั่งสมบุญสร้างบารมีอย่างอุกฤษฏ์ ด้วยความเพียรที่กลั่นกล้าเช่นนี้แล้ว บารมีขั้นต่อไปที่จะขาดไม่ได้เลย...นั่นก็คือ ขันติบารมี

 

6.ขันติบารมี คือ ความอดทนอดกลั้นต่ออุปสรรคและความยากลำบากต่างๆ ซึ่งเป็นบารมีที่จะทำให้พระโพธิสัตว์มีกำลังใจในการสร้างบารมีทั้งสิบทัศให้ยิ่งๆขึ้นไป โดยไม่หวั่นไหวและท้อถอยต่อเป้าหมายที่ตัวท่านได้ตั้งความปรารถนาไว้

 

 

        เพราะหนทางการสร้างบารมีนั้น ใช่ว่าจะสะดวกสบายหรือโรยด้วยกลีบกุหลาบเสมอไป เพราะอาจจะมีบ้างในบางครั้งที่ตัวท่านจะต้องอดทนอดกลั้นต่ออำนาจกิเลสภายในใจของตัวเอง ถ้าหากท่านเผลอใจยอมทำตามอำนาจของกิเลสเมื่อไหร่ เป้าหมายของการสร้างบารมีที่ตัวท่านตั้งใจเอาไว้ก็อาจจะเบี่ยงเบนไปได้ หรือในบางครั้งก็ต้องอดทนอดกลั้นต่อคำพูดหรือการกระทำของคนรอบข้างที่ไม่เข้าใจ ซึ่งคนกลุ่มนี้มักจะพูดจากระทบกระเทียบเย้ยหยัน หรือกลั่นแกล้งด้วยวิธีการต่างๆนานา จนทำให้หมดกำลังใจในการสร้างบารมีได้

 

 

 

        ด้วยเหตุนี้เอง จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่พระโพธิสัตว์จะต้องมีความอดทนในสิ่งต่างๆที่มากระทบ ทั้งทางกาย ทางวาจา และทางใจ เพื่อที่ท่านจะได้รักษาใจให้เป็นปกติ ไม่หวั่นไหวในปัญหาหรืออุปสรรคต่างๆที่เกิดขึ้น

 

 

 

        อีกทั้ง จะต้องไม่หลงใหลในคำสรรเสริญเยินยอ อันจะเป็นเหตุทำให้เกิดความประมาท ดังนั้น พระโพธิสัตว์จึงจำเป็นจะต้องมีความหนักแน่นต่อคำสรรเสริญเยินยอและนินทาว่าร้าย...ให้ได้

 

 

 

        ด้วยเหตุนี้เอง พระโพธิสัตว์ทั้งหลายจึงต้องเพิ่มพูนความอดทนในการสั่งสมบุญสร้างบารมีให้ยิ่งยวดยิ่งๆขึ้นไป เพื่อให้ความอดทนเหล่านั้นได้กลั่นตัวเป็นขันติบารมีที่กลั่นกล้าในที่สุด ซึ่งความอดทนนี้ สามารถแบ่งออกได้เป็นสี่ระดับด้วยกัน ซึ่งในแต่ละระดับนั้นจะมีความละเอียดลุ่มลึกที่แตกต่างกันไป ดังต่อไปนี้ คือ

 

1.ความอดทนต่อความลำบากตรากตรำ หมายถึง ความอดทนต่อสภาพดินฟ้าอากาศที่ไม่เอื้ออำนวยต่อการสร้างบารมี สำหรับพระโพธิสัตว์แล้ว ไม่ว่าฝนจะตก แดดจะออก อากาศจะร้อนอบอ้าวหรือหนาวเหน็บเพียงใด ก็หาได้เป็นอุปสรรคหรือเป็นเหตุปัจจัยที่จะทำให้พระโพธิสัตว์เกิดความเกียจคร้านในการสร้างบารมีได้ ซึ่งถ้าจะว่ากันไปแล้ว ความอดทนต่อความลำบากตรากตรำนี้ ยังถือว่าเป็นแค่ความอดทนระดับอนุบาลเท่านั้นเอง

 

2.ความอดทนต่อทุกขเวทนา หมายถึง ความอดทนต่อการเจ็บไข้ได้ป่วย หรือความไม่สบายกาย เป็นต้น สำหรับพระโพธิสัตว์แล้ว ถึงแม้ตัวท่านจะเจ็บป่วยอย่างไร แต่พระโพธิสัตว์ก็ไม่ยอมละทิ้งการสร้างบารมี ซึ่งท่านจะคอยหมั่นสอนตนเองอยู่เสมอว่า ตราบใดที่ตัวท่านยังไม่สิ้นลมหายใจ ตราบนั้นท่านก็จะขอมุ่งมั่นสร้างบารมีต่อไปอย่างไม่ลดละ ดังนั้น ความอดทนต่อทุกขเวทนา จึงถือเป็นความอดทนที่สูงขึ้นมาอีกระดับหนึ่ง หรืออาจจะเรียกความอดทนระดับนี้ว่า...เป็นความอดทนระดับประถมนั่นเอง

 

 

 

<< ตอนที่ 84 วิริยบารมี

พระศรีอริยเมตไตรย์

ตอนที่ 86 ขันติบารมี ตอนที่ 2 >>