รู้ให้ครบระบบน้ำดื่มน้ำใช้ในช่วงน้ำท่วม

รู้ให้ครบ ระบบน้ำใช้  

 

        ในช่วงภาวะน้ำท่วมอย่างนี้ หลายครอบครัวคงมีความกังวลเรื่องน้ำดื่มน้ำใช้ บางบ้านบอกว่าน้ำประปาที่ใช้มีสีและกลิ่นผิดปกติ ยิ่งมีข่าวว่าน้ำประปาปนเปื้อน ยิ่งทำให้เรากังวลไปกันใหญ่ ว่าน้ำท่วมส่งผลกระทบต่อน้ำดื่มน้ำใช้ของเราอย่างไรบ้าง

 

หลายครอบครัวมีความกังวลเรื่องน้ำดื่มน้ำใช้

 

        ก่อนที่เราจะตอบคำถามเหล่านั้นได้ เราไปทำความรู้จักกับระบบน้ำประปาของเราให้มากขึ้นกันก่อน

 

ระบบน้ำประปา

 

        น้ำประปามาจากไหน เมื่อฝนตกลงมา ผืนแผ่นดินบางส่วนได้รองรับน้ำนั้นเอาไว้ จนกลายเป็นแหล่งน้ำตามธรรมชาติ ทั้งแม่น้ำและลำคลอง และเมื่อเราต้องการนำน้ำจากแหล่งน้ำตามธรรมชาติมาใช้ แต่เราไม่รู้ว่าในน้ำนั้นมีอะไรเจือปนอยู่บ้าง เราจึงจัดการน้ำให้เข้าสู่การดูแลของหน่วยงานหนึ่ง นั่นก็คือการประปา ซึ่งเป็นผู้ควบคุมการผลิตน้ำให้ได้มาตรฐาน การประปาได้ตัดคลองจากแหล่งน้ำตามธรรมชาติออกมา เรียกว่า คลองประปา เพื่อใช้เป็นแหล่งน้ำดิบ จากนั้นน้ำดิบจะเริ่มเข้าสู่ระบบการปรับคุณภาพน้ำ โดยผ่านขั้นตอนการตกตะกอน การกรอง การฆ่าเชื้อโรค การตรวจสอบคุณภาพให้ได้มาตรฐานที่กำหนดโดยองค์การอนามัยโลก

 

การสูบส่งไปตามท่อเพื่อแจกจ่ายไปยังพื้นที่ต่างๆ

 

        จากนั้นจึงสูบส่งไปตามท่อเพื่อแจกจ่ายไปยังพื้นที่ต่างๆ หลังจากขั้นตอนการผลิต ก็เป็นขั้นตอนการใช้ในครัวเรือน บ้านทุกหลังจะมีมิเตอร์วัดปริมาณการใช้น้ำติดอยู่หน้าบ้าน โดยมีวาลว์เปิดปิดน้ำ ซึ่งส่งตรงมาจากการประปา ซึ่งระบบประปาของแต่ละบ้านก็แตกต่างกันออกไปตามแต่ความต้องการ บางบ้านที่ไม่สูงมาก หรือผังบ้านไม่ซับซ้อนนัก ก็อาจต่อท่อน้ำไปใช้โดยตรง แต่หากบ้านไหนต้องการควบคุมน้ำ ให้น้ำไหลแรงทันใจ ก็จะต่อท่อจากวาวล์น้ำไปที่ถังพักน้ำก่อน จากนั้นจึงใช้ปั๊มน้ำสูบน้ำไปใช้ตามห้องต่างๆ สำหรับตึกสูง เช่น คอนโดฯ ก็อาจเป็นระบบปั๊มน้ำจากถังพักน้ำชั้นล่าง ขึ้นไปสู่ถังพักน้ำขนาดใหญ่กว่าที่ชั้นบนสุด แล้วค่อยปล่อยน้ำจากข้างบนลงมาตามห้องต่างๆ ตามแรงโน้มถ่วง นั่นคือส่วนการนำน้ำดีเข้าบ้าน เมื่อน้ำดีถูกนำมาใช้ก็จะเกิดเป็นน้ำเสียขึ้น แล้วน้ำเสียเหล่านี้ไปไหน

 

        หลังจากที่เราใช้ น้ำเสียจะไหลลงท่อระบายน้ำภายในบ้าน เพื่อไปรวมกันอยู่ที่ถังบำบัดน้ำเสีย ระบบบำบัดน้ำเสียมีหลายแบบ ได้แก่

 

บ่อเกริก บ่อซึม

 

        1. บ่อเกริก บ่อซึม มีลักษณะเป็นถังคอนกรีตสำเร็จรูปทรงกระบอก 2 บ่อต่อกันฝังในดิน บ่อที่ 1 รับน้ำมาจากแหล่งน้ำเสีย แล้วบำบัดตามธรรมชาติ น้ำส่วนที่ล้นจากบ่อเกริกก็จะเข้าไปในบ่อซึมและกระจายน้ำออกไปตามดินรอบๆ เมื่อถึงเวลาที่บ่อเต็ม จะต้องมีการดูดสิ่งปฏิกูลจากบ่อเกริกออกไปทิ้งด้วย

 

ถังบำบัดสำเร็จรูป

 

        2. ถังบำบัดสำเร็จรูป มีระบบย่อยสลายและระบบละบายน้ำในถังเดียวกัน สามารถแก้ปัญหาเรื่องสิ่งปฏิกูลเต็มบ่อออกไปได้ และมีท่อต่อตรงออกสู่ท่อระบายน้ำสาธารณะได้เลย น้ำทิ้งจากครัวเรือนส่วนใหญ่จะไหลลงสู่แหล่งน้ำโดยตรง แต่น้ำทิ้งบางส่วนจะไหลลงสู่ท่อระบายน้ำสาธารณะ เพื่อส่งไปบำบัดที่โรงบำบัดน้ำเสีย ซึ่งเป็นที่รวบรวมน้ำเสียจากที่ต่างๆ เข้าสู่กระบวนการกำจัดมวลสารในน้ำ ตะกอนของเสียที่ได้จากการบำบัด จะถูกนำไปใช้เป็นปุ๋ยในการเกษตร ส่วนน้ำที่มีคุณภาพดีขึ้นก็จะถูกปล่อยกลับสู่แหล่งน้ำตามธรรมชาติต่อไป นั่นคือภาพรวมของระบบประปาที่เราใช้กันอยู่ทุกวันนี้ ทีนี่เราลองไปดูกันว่าน้ำท่วมมีผลกระทบต่อระบบประปาของเราอย่างไร

 

        เริ่มตั้งแต่ขั้นตอนการผลิตน้ำ น้ำท่วมที่ไหลผ่านจังหวัดต่างๆ มาเป็นเวลานาน พัดพาสิ่งสกปรกติดตัวมามากมาย ส่งผลให้แหล่งน้ำดิบที่นำมาใช้ปนเปื้อนมากกว่าปกติ ซึ่งเป็นสาเหตุให้การประปาต้องใช้เวลาจัดการกับน้ำนานขึ้น หรือลดปริมาณการผลิตลง เพื่อควบคุมให้สามารถดื่มใช้น้ำได้ตามปกติ กรณีน้ำขุ่นเกิดขึ้นจากหลายปัจจัย อาจเป็นเพราะการเพิ่มแรงดันน้ำภายในท่อประปาขึ้นจากปกติ ทำให้ตะกอนที่ตกค้างในเส้นท่อหลุดออกมากับน้ำด้วย ส่วนกรณีที่น้ำมีสีเหลือง อาจเพราะมีตะกอนปนเช่นเดียวกับกรณีน้ำขุ่น หรืออาจเป็นเพราะน้ำประปาได้ผ่านการผสมรวมกับวัสดุธรรมชาติบางอย่าง เช่น หญ้าแห้ง จนทำให้สีของหญ้ากลายเป็นเนื้อเดียวกับน้ำ ซึ่งกรณีนี้ไม่เป็นอันตรายต่อการบริโภค หากได้กลิ่นคลอรีนในน้ำ สามารถแก้ไขได้ง่ายๆ ด้วยการรองน้ำและตั้งทิ้งไว้ 30 นาที หรือจะต้มก่อนดื่มเพื่อความมั่นใจก็ได้เช่นกัน

 

ควรต่อท่อน้ำตรงจากท่อประปาหน้าบ้านเข้ามาที่ตัวบ้านเลย

 

        สำหรับบ้านหรือคอนโดฯ ที่ใช้ระบบถังพักน้ำ ต้องตรวจสอบฝาของถังน้ำใต้ดินให้ดี เพราะน้ำที่ท่วมสูง จะทำให้ถังน้ำจมอยู่ใต้น้ำ ถ้าฝาของถังน้ำไม่สามารถป้องกันน้ำเข้าได้ น้ำใช้ของบ้านเราก็มีสิทธิ์ที่จะปนเปื้อนได้ ควรต่อท่อน้ำตรงจากท่อประปาหน้าบ้านเข้ามาที่ตัวบ้านเลย แม้น้ำอาจจะไหลเบาลงบ้าง แต่ก็ยังแน่ใจได้ว่า น้ำจะไม่ปนเปื้อนจากน้ำท่วม หลายคนเจอปัญหาเรื่องการขับถ่าย น้ำท่วมอาจทำให้น้ำจากท่อระบายน้ำไหลเข้ามาเต็มถังท่อบำบัดน้ำเสีย และเอ่อย้อนกลับขึ้นไปตามท่อระบายน้ำในบ้าน ส่งผลให้เรากดชักโครกไม่ลงนั่นเอง วิธีการจัดการ คือ อุดส้วมและท่อระบายน้ำที่ชั้นล่าง ไม่ควรใช้ส้วมในช่วงที่น้ำท่วม เพราะจะเป็นการเพิ่มแรงดันน้ำในท่อ อาจทำให้ของเสียล้นออกมาได้

 

ระบบการบำบัดน้ำเสียของกรุงเทพฯ ในภาวะน้ำท่วม

 

        สำหรับระบบการบำบัดน้ำเสียของกรุงเทพฯ ในภาวะน้ำท่วม น้ำบางส่วนยังคงผ่านระบบบำบัดน้ำเสียเหมือนเดิม เช่นเดียวกับน้ำส่วนใหญ่ที่ยังคงไหลสู่แหล่งน้ำธรรมชาติ โดยไม่ผ่านการบำบัด แต่ปริมาณน้ำจำนวนมากที่ไหลบ่ามาในคราวเดียวกัน ก็เกินจากสภาพปกติทั้งในด้านปริมาณและคุณภาพน้ำ ซึ่งส่งผลต่อแหล่งน้ำตามธรรมชาติมากขึ้นอย่างแน่นอน ดังนั้นสิ่งที่เราพอจะช่วยธรรมชาติได้ คือการร่วมมือกันรักษาความสะอาดของน้ำไว้ให้ได้มากที่สุด มาถึงตรงนี้แล้ว หากใครยังกังวลเรื่องน้ำดื่มน้ำใช้ หรือไม่มั่นใจในคุณภาพน้ำ ก็สามารถศึกษาวิธีการผลิตน้ำดื่มน้ำใช้เพิ่มเติมได้