ทศชาติชาดก
เรื่อง สุวรรณสาม ผู้ยิ่งด้วยเมตตาบารมี ตอนที่ 3
ตอนที่แล้ว พระภิกษุบุตรเศรษฐีครั้นได้ทราบว่าบิดามารดาตกระกำลำบาก ไร้ที่พึ่งพาอาศัย ต้องเที่ยวขออาหารเขาเลี้ยงชีพไปวันๆ จึงกลับมาที่พระวิหารเชตวันด้วยความคิดว่า จะลาสิกขาออกไปเลี้ยงดูท่านทั้งสอง
เมื่อได้ฟังดังนั้นท่านก็ดีใจ คิดว่า เราอยู่ในเพศบรรพชิตก็สามารถเลี้ยงดูบิดามารดาได้ คิดดังนี้แล้วจึงห่มครองจีวร แล้วประคองบาตรเข้าไปยังโรงทาน รับเอาภัตตาหารตามสลากที่จับได้แล้วก็นำไปสู่ที่อยู่ของบิดามารดา ซึ่งบัดนี้กลายเป็นขอทานอาศัยชายคาบ้านของคนอื่นอยู่
เมื่อไปถึงได้เห็นสภาพของบิดามารดา ซึ่งบัดนี้ยากจนอนาถา มีร่างกายซูบผอมเศร้าหมอง สวมเสื้อผ้าเก่าขาด ก็เกิดความสงสารตื้นตันใจ ไม่สามารถเปล่งถ้อยคำใดออกมาได้ จึงประคองบาตรยืนน้ำตาไหลพรากอยู่ตรงนั้น
ฝ่ายบิดามารดา แม้เห็นพระลูกชายมายืนอยู่เบื้องหน้าแล้วก็จำไม่ได้ นึกว่าพระท่านมาบิณฑบาต จึงออกปากนิมนต์ให้ท่านไปโปรดข้างหน้าเถิด พูดย้ำๆ ดังนี้ถึง 3 ครั้ง
ฝ่ายบิดาเห็นว่า พระคุณเจ้ารูปนั้นไม่ยอมไปที่อื่นเลย ชะรอยคงจะเป็นบุตรของเราเป็นแน่ จึงเรียกให้ภรรยาไปดูว่า “เป็นลูกของเราละกระมัง เธอเข้าไปดูก่อนซิ”
ฝ่ายบิดาเมื่อรู้ว่าพระลูกชายของตนกลับมาแล้ว ก็เข้ามานั่งลงร้องไห้อยู่ตรงนั้นเช่นกัน ภาพของคนทั้งสามซึ่งต่างก็ร้องไห้คร่ำครวญอยู่ เป็นภาพที่น่าสงสารยิ่งนัก ใครเลยจะรู้ว่า นี้คืออดีตเศรษฐีผู้มีทรัพย์ถึง 18 โกฏิ แต่ทว่า..บัดนี้กลายเป็นยาจก ตกอยู่ในสภาพที่น่าเวทนาอย่างยิ่ง
เมื่อระงับความโศกไว้ได้แล้ว ภิกษุได้กล่าวปลอบโยมบิดามารดาว่า “ขอโยมพ่อโยมแม่อย่าได้ทุกข์ใจไปเลย อาตมภาพจะเลี้ยงดูท่านทั้งสองเอง ขอให้โยมจงวางใจเถอะ ตราบใดที่พระยังอยู่ พระจะเลี้ยงดูท่านทั้งสองให้มีความผาสุก”
เมื่อกล่าวปลอบโยนจนคลายความเศร้าโศกแล้ว ท่านจึงเอาน้ำข้าวยาคูที่ได้รับมาจากโรงสลากภัตรนั้น มอบให้โยมทั้งสองได้ดื่ม จากนั้น จึงไปเที่ยวบิณฑบาตรับภัตตาหารที่ได้มาในตอนสาย มอบให้ทั้งสองท่านได้กินอย่างเต็มอิ่ม ส่วนตนนั้นได้แต่นั่งมองท่านทั้งสองด้วยใจที่สงสารและอิ่มใจระคนกัน ครั้นเมื่อโยมทั้งสองอิ่มหนำดีแล้ว ท่านจึงออกบิณฑบาตแสวงหาภัตตาหารมาเพื่อตนเอง
นับแต่นั้นมา ภิกษุผู้มีความกตัญญูก็ได้เลี้ยงดูบิดามารดาโดยทำนองนี้เรื่อยมา ไม่ว่าจะได้ภัตตาหารมาเท่าไหร่ ท่านจะยังไม่ยอมบริโภค แต่จะนำอาหารที่ได้มานั้นมอบให้กับโยมพ่อโยมแม่ได้กินก่อน
แม้เมื่อยามที่ได้รับผ้าจำนำพรรษา หรือผ้าใหม่อย่างใดอย่างหนึ่งที่ญาติโยมถวายมา ท่านก็นำมามอบให้แก่โยมบิดามารดาก่อน ส่วนตนนั้นจะนำผ้าเก่าที่โยมทั้งสองนุ่งห่มแล้วมาซัก เย็บ ย้อมแล้วจึงนุ่งห่มเอง
วันแล้ววันเล่าที่ภิกษุผู้มีความกตัญญูได้ปรนนิบัติเลี้ยงดูบิดามารดาเป็นอย่างดีเช่นนี้ ไม่เคยให้โยมทั้งสองได้อด แต่สำหรับท่านเองนั้นมักจะอดอาหารเป็นส่วนใหญ่ เพราะเมื่อออกบิณฑบาตแสวงหาภิกษาหารมาเพื่อตนเอง ก็มักจะออกเมื่อยามสายมากแล้ว ส่วนมากมักจะได้เพียงบาตรเปล่ากลับสู่วิหาร มีน้อยวันเหลือเกินที่ได้ฉันจนอิ่ม
วันหนึ่งเพื่อนภิกษุด้วยกันจึงถามท่านว่า “อาวุโส แต่ก่อนผิวพรรณของท่านงดงามผ่องใส แต่ทำไมบัดนี้ถึงได้เศร้าหมองลง แม้แต่ร่างกายที่งดงามเต็มบริบูรณ์ แต่เหตุไฉนถึงได้ซูบผอม ทั้งเนื้อทั้งตัวสะพรั่งไปด้วยเส้นเอ็นอย่างนี้เล่า ท่านเจ็บป่วยด้วยโรคร้ายอะไรหรือ”
“โรคภัยร้ายแรง มิได้เกิดขึ้นกับกระผมหรอกท่าน แต่เพราะเหตุที่กระผมได้ผ่ายผอมลง จนดูผิดตาไปเช่นนี้ก็เพราะมีเหตุ” จากนั้นภิกษุผู้กตัญญูจึงได้เล่าเรื่องราวทั้งหมดให้เพื่อนภิกษุฟัง
เรื่องราวของภิกษุผู้เลี้ยงดูบิดามารดาได้แพร่ไปในหมู่เพื่อนภิกษุด้วยกัน แต่ภิกษุเหล่านั้นมิได้เห็นชอบด้วยแต่อย่างใด กลับพากันกล่าวตำหนิว่า “อาวุโส ไทยธรรมที่ญาติโยมถวายให้เรามา ก็หวังจะให้เราเป็นเนื้อนาบุญ แม้พระศาสดาก็เคยตรัสย้ำว่า ไม่ควรทำศรัทธาของญาติโยมให้เสียไป แต่ท่านกลับเอาอาหารไปให้แก่เหล่าคฤหัสถ์ ท่านทำเช่นนี้ นับเป็นการกระทำที่ไม่สมควรเลย”
แม้กระนั้น เหล่าภิกษุด้วยกันก็ยังไม่พอใจแต่เพียงเท่านั้น ได้นำเรื่องของภิกษุผู้เลี้ยงดูบิดามารดาไปเข้าเฝ้ากราบทูลให้พระผู้มีพระภาคเจ้าทรงทราบ
พระบรมศาสดาครั้นทรงได้รับคำตอบว่า “จริงอย่างนั้น พระเจ้าข้า” จากปากของภิกษุบุตรเศรษฐี จึงตรัสถามว่า “ดูก่อนภิกษุ แล้วคฤหัสถ์เหล่าไหนกันละ ที่เธอเลี้ยงดู”
ภิกษุนั้นได้กราบทูลว่า “ข้าพระองค์เลี้ยงดูบิดามารดาของข้าพระองค์เอง พระเจ้าข้า”
จึงทรงมีพระประสงค์จะสรรเสริญการกระทำของภิกษุผู้เลี้ยงดูบิดามารดานั้น ทั้งจะทรงประกาศถึงบุพจริยาของพระองค์เอง ในครั้งที่ทรงบำเพ็ญพระบารมีเป็นพระโพธิสัตว์อยู่
ฝ่ายเพื่อนสหธรรมิกรูปอื่นๆ ได้เกิดความสงสัย ใคร่ที่จะฟังว่าบุพจริยาที่พระบรมศาสดาทรงบำเพ็ญนั้นว่า มีความเป็นมาอย่างไร จึงได้กราบทูลอาราธนาให้พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสเล่าถึงบุพจริยาของพระองค์ พระบรมศาสดาจึงทรงนำเรื่องราวเมื่อครั้งที่ทรงบำเพ็ญเมตตาบารมี ในครั้งที่เสวยพระชาติเป็นพระสุวรรณสามมาแสดง ส่วนเรื่องราวจะเป็นอย่างไรนั้น โปรดติดตามตอนต่อไป
โดย : พระราชภาวนาวิสุทธิ์ (ไชยบูลย์ ธมฺมชโย)
Desktop Version
