กามเหมือนคบเพลิงหญ้า

แรงบันดาลใจจากพระไตรปิฎก

ณ ป่าประดู่ลาย

กามเหมือนคบเพลิงหญ้า
(พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสกับโปตลิยคฤหบดี)

ดูก่อนคฤหบดี เปรียบเหมือนบุรุษพึงถือคบเพลิงหญ้าอันไฟติดทั่วแล้ว เดินทวนลมไปฉันใด

ดูก่อนคฤหบดี ท่านจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน ถ้าบุรุษนั้นไม่รีบปล่อยคบเพลิงหญ้าอันไฟติดทั่วนั้นเสีย คบเพลิงหญ้าอันไฟติดทั่วนั้น พึงไหม้มือ ไหม้แขนหรืออวัยวะน้อยใหญ่แห่งใดแห่งหนึ่งของบุรุษนั้น บุรุษนั้นจะถึงตายหรือถึงทุกข์ปางตาย เพราะคบเพลิงนั้นเป็นเหตุ

อย่างนั้น พระองค์ผู้เจริญ

ดูก่อนคฤหบดี อริยสาวกก็ฉันนั้นแล ย่อมพิจราณาเห็นดังนี้ว่า กามทั้งหลาย พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า เปรียบด้วยคบเพลิงหญ้า มีทุกข์มาก มีความคับแค้นมาก... หาส่วนเหลือมิได้

โปตลิยสูตร เล่ม 20 หน้า 82

กามเหมือนหลุมถ่านเพลิง

(พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสกับโปตลิยคฤหบดี)

ดูก่อนคฤหบดี เปรียบเหมือนหลุมถ่านเพลิง ลึกกว่าชั่วบุรุษหนึ่ง เต็มด้วยถ่านเพลิงอันปราศจากเปลว ปราศจากควัน บุรุษผู้รักชีวิต ไม่อยากตาย รักสุข เกลียดทุกข์ พึงมา

บุรุษมีกำลังสองคนช่วยกันจับบุรุษนั้นข้างละคน ฉุดเข้าไปยังหลุมถ่านเพลิง ฉันใด

ดูก่อนคฤหบดี ท่านจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน บุรุษนั้นจะพึงน้อมกายเข้าไปด้วยคิดเห็นว่าอย่างนี้ๆ บ้างหรือ

ไม่เป็นเช่นนั้น พระองค์ผู้่เจริญ ข้อนั้นเพราะเหตุไร เพราะบุรุษนั้นรู้ว่า เราจักตกลงยังหลุมถ่านเพลิงนี้ จักถึงตาย หรือถึงทุกข์ปางตายเพราะการตกลงยังหลุมถ่านเพลิงเป็นเหตุ

ดูก่อนคฤหบดี อริยสาวกก็ฉันนั้นแล ย่อมพิจรณาเห็นดังนี้ว่า กามทั้งหลาย พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่าเปรียบด้วยความฝัน มีทุกข์มาก มีความคับแค้นมาก... หาส่วนเหลือมิได้

โปตลิยสูตร เล่ม 20 หน้า 83

กามเหมือนความฝัน

(พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสกับโปตลิยคฤหบดี)

ดูก่อนคฤหบดี เปรียบเหมือนบุรุษพึงฝันเห็นสวนอันน่ารื่นรมย์ ป่าอันน่ารื่นรมย์ ภาคพืื้นอันน่ารื่นรมย์ สระโบกขรณีอันน่ารื่นรมย์ บุรุษนั้นตื่นขึ้นแล้ว ไม่พึงเห็นอะไร ฉันใด

ดูก่อนคฤหบดี อริยสาวกก็ฉันนั้นแล ย่อมพิจราณาเห็นดังนี้ว่า กามทั้งหลายพระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่าเปรียบด้วยความฝัน มีทุกข์มาก มีความคับแค้นมาก... หาส่วนเหลือมิได้

โปตลิยสูตร เล่ม 20 หน้า 84

กามเหมือนของที่ยืมมา
(พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสกับโปตลิยคฤหบดี)

ดูก่อนคฤหบดี เปรียบเหมือนบุรุษพึงยืมโภคสมบัติ คือแก้วมณี และกุณฑลอย่างดีบรรทุกยานไป เขาแวดล้อมด้วยทรัพย์สมบัติที่ตนยืมมา พึงเดินไปภายในตลาด คนเเห็นเขาเข้าแล้ว พึงกล่าวอย่างนี้ว่า ดูก่อนท่านผู้เจริญ บุรุษผู้นี้มีโภคสมบัติหนอ ได้ยินว่าชนทั้งหลาย ผู้บริโภคสมบัติย่อมใช้สอยโภคสมบัติอย่างนี้ ดังนี้ พวกเจ้าของพึงพบบุรุษนั้น ๆ ณ ที่ใด ๆ พึงนำเอาของตนคืนไปในที่นั้น ๆ ฉันใด

ดูก่อนคฤหบดี ท่านจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน จะสมควรหรือหนอ เพื่อความที่บุรุษนั้นจะเป็นอย่างอื่นไป

ไม่เป็นเช่นนั้น พระองค์ผู้เจริญ ข้อนั้นเเพราะเหตุไร เพราะเจ้าของย่อมจะนำของตนคืนไปได้

ดูก่อนคฤหบดี อริยสาวกก็ฉันนั้นแล ย่อมพิจารณาเห็นดังนี้ว่า กามทั้งหลาย พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสว่า เปรียบด้วยของยืม มีทุกข์มาก มีความคับแค้นมาก... หาส่วนเหลือมิได้

โปตลิยสูตร เล่ม 20 หน้า 84